General
Full Entry
More

EXCUBO

Grammar
  • Formsexcubo
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -are, -avi, -itum
Meaning Outline
  • I.
    • A.
      • 1. propr. vigilare, praec. vigilem, custodem esse.
      • 2. vigilare, intentum esse, curare.
    • B.
      • 1. excurrere, procurrere
      • 2. + ex aliquo ab aliquo (i. a marito) discedere
  • II. i. q. incubare

Pełne hasło

EXCUBO, -are, -avi, -itum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • A.
  • N.
I.
A.
1. propr. czuwać (tj.nie spać), zwł. odbywać straż, wartować; vigilare, praec. vigilem, custodem esse.
Constr.
a. sq. abl. (vel dat. ?)
DŁUG. Op. p. 192 : suspiriosis atque profundis in ecclesia e-bat deprecationibus.
b. sq. penes :
CRIC. p. 109 : aulici ... penes regem e-bant.
c. sq. super c. acc.
2. t ransl. czuwać nad czymś, starać się, troszczyć o coś; vigilare, intentum esse, curare.
Constr.
a. sq. ad. b. sq. circa:
CodSil(M) II p. 160 (a. 1217) : solertia capellani ...qua circa fores honoris nostri e-vit.
c. sq. pro aliquo; item pro aliqua re :
DŁUG. Hist. V p. 295 : id si impetramus, obedienter et iussionibus tuis parebimus ... et pro utilitatibus e-bimus.
B. singularia
1. zrywać się, wybiegać; excurrere, procurrere
KADŁUB. p. 73 : armati a castris eminus e-ntes.
2. ex aliquo odejść od kogoś (od męża); ab aliquo (i. a marito) discedere
PEREGR. fol. CVIa : sancta fides, quam conseruauit s. Elisabeth viro suo, quia nunquam ex eo e-uit et sic fidem tenuit, quia ex quo mortuus fuit vir eius, ipsa castitatem vouit et illam usque ad mortem conseruauit.
Cf. EXCUBITO.
II. (de avibus) wysiadywać pisklęta z jajek; i. q. incubare
NIC. BŁ. Serm. II p. 220 : e-at gallina oua anatum, sed postquam pulli e-bantur statim inuenientes aquam natant.
GŁOG. Alex. I fol. N IVa : e-re etiam significat pullos ex ouis producere.
Ita saepius. Etiam in imagine
*SSrSil XII p. 138 (a. 1473) : domini Misnenses in civitatibus Slesie ... nidificant, si vero futuris temporibus e-verint et fetus produxerint, incertum mihi est.
ADAM p. 295 : tibi igitur ob hanc feturam (i. hunc dialogum ) tuo ingenio e-tam et eleganter ordinatam gratulor.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)