General
Full Entry
More

EXARDESCO

Grammar
  • Formsexardesco
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ere, -arsi, -arsum
Meaning Outline
  • I. propr.
    • 1. effulgere, ardescere,flagrare incipere.
    • 2. comburere
  • II. transl.
    • 1. affectu quodam vehementi inflammari, incendi, excandescere
      • a.
      • b. + ad discordiarum flammas
      • b.
    • 2. erumpi, oriri (de bello, pestilentia, saec. XIV—XVI)

Pełne hasło

EXARDESCO, -ere, -arsi, -arsum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
I. propr.
1. intrans. rozbłysnąć, zapalić się, rozgorzeć, zapłonąć; effulgere, ardescere,flagrare incipere. Per imaginem dicitur de divino igni ( VHedv p. 530 ) , furore Dei ( AKap p. 175, a. 1561).
Constr.
a. abs.
b. sq. ad.
c. sq. in c. abl.
2. trans. spalić, podpalić; comburere
CodVit p. 993 (a. 1409) : Ordo Cruciferorum villas ducis Johannis ... in suis limitibus e-rsit et in eadem ducis patria ... castra et villas ... edificavit.
Cf. Th. V 2,1179,81 sqq.
II. transl.
1. (de hominibus eorumve animis)zapalić,zapłonąć,wybuchnąć (gniewem, nienawiścią, pychą,pragnieniem, miłością itp.); affectu quodam vehementi inflammari, incendi, excandescere (abs. intelligitur praec. amore, desiderio). Indicatur qua re
a. sq. abl. v. gr. devotionis aspiriis ( KodKKr II p. 208, a. 1396) , ferventi fide ( KodPol I p. 308, a. 1433) , ira (de aliqua re: SSrSil VII p. 110, a. 1465).
b. sq. ad, v. gr. ad verba iniuriosa ( AKapSąd I p. 391, a. 1450) , ad discordiarum flammas ( Tom. V p. 416, a. 1521). c. sq. cum, cf. infra 77. d. sq. in c. acc. , v. gr. in amorem, desiderium, invidiam, superbiam. Indicatur in quem (quid) a. sq. erga:
KodPol I p. 308 (a. 1433) : quod ... erga nos fervenciori e-at fide.
b. sq. in c. acc. Occ. trans.
MARTIN. OP. Marg. fol. d 3a : insipiens vilissimum cibum cum gule flamma e-it.
2. de rebus abstr. rozgorzeć, powstać, wybuchnąć (o wojnie, zarazie); erumpi, oriri (de bello, pestilentia, saec. XIV—XVI).
Constr. abs. vel sq.
in c. acc.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)