- F.
- Th.
- Bl.
- Dc.
- A.
- N.
AGZ XVI p. 475 (a. 1502) : eruxit sibi barbam usque ad sangvinis effusionem.]
I.
A.
1.
propr. de concr. wyjąć, wydobyć, wydostać; foras eximere, educere, proferre.
N.
gladium
dobyć miecza; evaginare
ZapSądWp p. 17 (a. 1400) : super ... dominum palatinum gladium e-uit seu euaginauit circa ecclesiam.
Praec.
a.
metallum
sim.:
wydobyć z ziemi,wykopać;
effodere.
Constr.
α.
sq.
abl.
β.
sq.
de:
MatGórn p. 296 (a. 1595) : de profundo erit plumbum e-ndum.
γ.
sq.
ex.
b.
arbores
sim.:
wyrwać, wyciąć; evellere, excidere.
Additur
radicitus (
MPH I
p. 281, Thietmar)
.
Syn.
eradicare (
Visit.
p. 99, a. 1511).
2.
transl.
de abstr. odkryć, odsłonić, wydobyć na światło dzienne, (szukając) wynaleźć; aperire, in lucemproferre, detegere, inquirendo reperire,
v.
gr.
aliquid e responsionibus (
CRIC.
in
Tom. V
p. 361,
a. 1521)
, recondita (
Concl.
p. 250, a. 1548)
,
sensum
legum (
ROYZ. I
p. 154, v. 129
).
Occ.
de
concr.
przeszukiwać, przetrząsać; perscrutari, perquirere
CALLIM. Hist. p. 58, 33 : itaque instaurata diligentius inquisitione e-tisque hinc inde omnibus latebris tandem a Lescone ipso comes inuentus est.
B.
(motu violento)
wyrwać (język, zęby, włosy), wyłupić (oczy), wyważyć (drzwi); evellere (
v.
gr.
linguam,dentes, oculos, crines), effringere (fores).
Additur
violenter (
AGZ XV
p. 7, a. 1463).
N.
α.
bacillum de manibus alicuius :
AKapSąd II p. 272 (a. 1472) : e-uit baccellum ligneum de manibus sui kmethonis.
β.
pecuniam
wymusić,zabrać siłą;
extorquere.
Glossa
Pol.
AGZ XV p. 332 (a. 1495) : tu ... in via libera ... e-isti alias «wyrwalasz y szyndowalasz» Vasyl(dat. ) sexagenam (cf. ib. infra qua tua violenta eruptione alias «vrwanya y szyndowanya» sexagene).
II.
zerwać, zniszczyć, zburzyć, usunąć; diruere, evertere, destruere, tollere (arces, muros, trabes
sim.; item
abstr.
irae et tristitiae perturbationem:
NIC. BŁ. Serm. II
p. 206
).
N.
α.
sigillum :
RHist LXIX p. 78 (a. 1462) : soli domini sigillum eiusdem litterae e-erunt alias «wrwaly» et in nihilum ipsam litteram verterunt.
β.
peplum de aliquo
i. q. detrahere
TPaw III p. 524 (a. 1398) : tu ... peplum de uxore mea erugisti vulgariter «serwal».
III.
1.
propr.
(act. et refl. ) wyrwać (się) skądś, wydostać; extrahere, educere, (refl. ) se proripere.
N. i. q.
exsilire
ZabDziejIII p. 165 (a. 1491) : Ruthenus err-ns se de tenebris irruit super eos.
2.
transl. wyrwać, uwolnić, ocalić, uratować; eripere, liberare, servare (saepissime).
Constr. ad 1-2: sq.
ab, de, ex.