- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- A.
Lites III p. 182 (a. 1414) : officialis Cruciferorum ... cum suo exercitu ... ereperunt unum castrum.part. perf. eraptus cf. infra 35.]
I.
wyrwać, wydrzeć coś komuś, odebrać silą, zdobyć, zrabować; vi aliquid auferre, rapere, tollere, occupare
1.
res
a.
concr.
,
v.
gr. arces, banderium, castrum, fertones, frumentum, gladium, opes, regnum, vexillum sim.
N. glossam Pol.
AGZ XV p. 44 (a. 1466) : apistra ... ex quibus apes fuerunt erapte, alias «vydarthy».Occ. praeputium alicui obrzezać; amputare, circumcidere
NIC. BŁ. Serm. I p. 260 : ab exordio ... conditionis humanae nec carnibus vescebamur, nec ... praeputia nobis e-bantur.
b.
abstr.
,
v.
gr. gaudia, palmam, triumphum, visum.
N. locut.
α.
prospectum
pozbawiać widoku, przesłaniać, zasłaniać; adimere, intercipere
(
CALLIM. Rhet.
p. 70
:
in solitudine, que arborum frequentia undique prospectum e-ret).
Eodem sensu
prospectui aliquem
(
id. Hist. p. 196, 28: collium interuentu prospectui e-rentur Turcae.).
β.
vocem (alicui)
przerywać (komuś) słowa, mowę; interrumpere, impedire
*MPH II p. 143 (a. 1160) : ydolorum pontifex ... ingenti strepitu concitato vocem illi praedicationis e-uit.
2.
homines
(praec.
de immatura morte). Additur
ab hoc saeculo (
CodEp I 2,
p. 205, a. 1460)
, ex hac luce (
KOMOR.
p. 232
).
N. refl.
a.
wyrwać się, wydrzeć, wymknąć, uciec; erumpere, se proripere
AKapSąd II p. 833 (a. 1522) : movendo se sub manibus adolescentium conabatur se e-re.
b.
(c. notione apparendi) tyle co: ukazywać się, pojawiać; fere i. q. manifestum fieri, se monstrare
COPERN. Rv . p. 107 : Venus ... et Mercurius ... praevenientes solis fulgori sese miscent e-untque.Occ. pochwycić, zabrać komuś; capere, auferre alicui
AGZ XIX p. 306 (a. 1484) : superveniens in viam liberam (ed. via libera) regalem ... ipsi Andree familiarem ipsius ... e-isti alias «gyalesz», quem e-ndo vinculasti.
Constr. ad1—2: indicatur cui:
a. sq.
dat.
(personae vel rei). b. sq. ab (aliquo), indicatur unde:
a. sq. ab. b. sq. de. c. sq. ex. indicatur quare: sq.
abl.
(instr.
)
supra 1178,43
. indicatur modus: sq.
adv.
vel
locut.
adv.
II.
uwolnić, oswobodzić, ocalić, wybawić od czegoś, zabezpieczyć; liberare, eruere, servare, securare, defendere
a.
res
,
v.
gr.
bona, castrum, civitatem, ecclesiam, imperium
sim. Additur
pecunia et laboribus (
KodPol II
p. 641, a. 1311)
.
Abundat
PommUrk V p. 364 (a. 1318) : ab eodem inpedimento ... civitatem ... liberam e-emus.
b.
homines, praec. zwolnić od powinności prawa feudalnego; muneribus iuris feodalis praestandis absolvere, dimittere
DokWp p. 337 (a. 1266) : haereditates ([i. earum incolas)] ... ab omni exactione ... sicut est ... a «powozy» ... a vacca ... e-ntes.
PP II p. 122 (a. 1451) : ab insolitis ... theoloneis ... eos carnifices e-ntes liberamus.
KodKrak p. 683 (a. 1460) : cives ex ... censuum ... solucionibus ... e-re et releuare.
DokPrz p. 63 (a. 1516) : eosdem cives ... ex huiusmodi thelonei exsolutione e-imus.
Constr.
a. sq.
abl.
(separat.
vel
instr.
). b. sq. ab. c.
sq. de. d. sq. ex. e. sq.
adv.
III.
wydobyć, wydostać; promere, excipere
PEREGR. fol. D Va : cum monachus instantius oraret ... s. Catharina subito e-uit manus de sepulchro et porrexit ei vnum articulum.
AKap Sąd II p. 766 (a. 1511) : mater ... camisiam de sentina e-uit.