General
Full Entry
More

EICIO

Grammar
  • Formseicio, egycio, eiicio
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ere, -ieci, -iectum
Meaning Outline
  • I.
    • 1.
      • a. in litus deferre, terrae inferre.
      • b. + fetus edere, gignere.
    • 2. expellere, extrudere, fugare;
      • a. civitate sim. expellere,in exilium mittere.
      • b. uxorem domo pellere.
      • c. possessione deicere, detrudere.
      • d.
        • α. + in vincula i. q. conicere
        • β. + de muro i. q. deicere, detrudere
    • 3. evadere, erumpere,aufugere.
  • II.
    • A. propr.
      • 1. proicere, amovere,tollere
      • 2. + portam (ianuam) effringere
      • 3. exuere,deponere
      • 4. vomere,ructare
    • B. transl. aliquid a se amovere, deponere

Pełne hasło

EICIO s. EGYCIO s. EIICIO, -ere, -ieci, -iectum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • L.
  • A.
  • N.
[2. sg. ind. perf. eicisti infra 1013,21. pass. pro act.
TPaw III p. 32 (a. 1387) : quas res de ecclesia eicetur.]
I. homines et animalia
1.
a. wyrzucić na brzeg; in litus deferre, terrae inferre.
N. constr. sq. abl.
ROYZ. I p. 199, v. 61 : exanimem ... pater Neptunus in aequore vidit eiecitque salo.
b. fetus urodzić, wydać na świat; edere, gignere.
2. wyrzucić,wypędzić, przepędzić, odpędzić skądś; expellere, extrudere, fugare; praec. hostes; item ali quem de officio ( DŁUG. LibBen I p. 605 ; AAlex p. 455, a. 1505). ;Occ.
a. zesłać na wygnanie, wypędzić; civitate sim. expellere,in exilium mittere.
N. constr. sq. dat.
?
MPH III p. 104 (a. 1526) : in urbe Gdano quidam haeretici decolantur, quidam exilio e-untur.
b. wygnać żonę (z domu); uxorem domo pellere.
Additur
cum dehonestatione AKapSąd III p. 83, a. 1502).
c. wyzuć z posiadłości; possessione deicere, detrudere.
Additur
manu violenta ( KodWp II p. 324, a. 1316). Glossa Pol.
StPPP IX p. 258 (a. 1546) : Adam... iuri non paruit neque ruminauit sua bona de perlueris super eum factis per dominum Vchacz et efumigatus est alias «vikvrzon», ius decreuit, quod debet e-i alias «vimyothan» per iudicem iuris supremi.
d. singularia
α. in vincula związać, spętać; i. q. conicere
VAdAnt p. 66, 18 : irruerunt super eos impetu magno e-eruntque omnes in uincula.
β. de muro zrzucić; i. q. deicere, detrudere
StPPP II p. 572 (a. 1448) : familiares ... meos detinuisti, ex quibus unum ... de muro eicisti alias «zrzuciles».
3. refl. wyjść,wybiec,wyskoczyć; evadere, erumpere,aufugere.
Simili sensu pass.
MARTIN. OP. Serm. p. 452 nlb. : respondit Gabriel: missi sumus a Domino, ut sine dolore et violentia e-atur anima.
N.
wlecieć, wpaść; incidere
PEREGR. fol. b IIIb : musca ... in medias flammas se eiecit et combusta est.
Constr.
a. quaeritur unde ?abl. , ab, de.
b. quaeritur quo? ad vel in c. acc.
c. quaeritur qua via? per.
d. quaeritur qua re? abl. instr.
II. res
A. propr.
1. wyrzucać, usuwać; proicere, amovere,tollere.
N. in imagine
religionem ( CRIC. p. 107 ), item Christum ( IANIC. p. 47, v. 90 ) .
Praec.
terram wykopywać, wyrzucać; effodere.
Simili sensu
fossatum sim. ( KodKrak p. 44, a. 1366 : fossatum fodi et e-i. KsgKaz p. 570, a. 1401 et saepius; item abs.
ib. p. 354, a. 1396 : unum grossum uno socio, qui e-ecit),
item fundamentum (
Visit. p. 265, a. 1511 : est in eadem hereditate ... alia piscina diu incepta, cuius fundamenta sunt iam e-ta.
AKapSąd I p. 203, a. 1513 : sub aggere ... tria fundamenta ... per totum laborem e-et, quodlibet in latitudinem I cubitorum et ad profunditatem).
2. portam (ianuam) wyłamać; effringere
Tom. VII p. 369 (a. 1525) : unam portam civitatis e-erunt.
RachDw I p. 179 (a. 1548) : cum ianuis hostium e-tis.
3. (vestes) zrzucać,zdejmować; exuere,deponere
StPPP II p. 591 (a. 1450) : consules ... cucurerunt ... in unis braccis e-ntes de se subbas et pallios.
4. wymiotować; vomere,ructare.
B. transl. wyzbyć się czegoś, odrzucić,zrzucić z siebie; aliquid a se amovere, deponere, v. gr. ignominiam ( OSTR. p. 126 ) , fidelitatis et sublectionis iugum ( *CodEp III p. 80, a. 1455) , odium ( ArHist X p. 231, a. 1556) , peccatum ( NIC. BŁ. Serm. I p. 107 ) .
Constr. unde
? ab vel de.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)