General
Full Entry
More

EGRESSUS

Grammar
  • Formsegressus
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -us
  • Part of Speechnoun
  • Gendermasculine
Meaning Outline
  • I.
    • 1. propr. actus egrediendi, proficiscendi, exitus.
    • 2. origo
  • II. transl.
    • 1. + de ordine et monasterio discessus
    • 2. + animae a (de) corpore, ultimus animae decessus, obitus, mors
    • 3. transgressus

Pełne hasło

EGRESSUS, -us m.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • A.
  • H.
I.
1. propr. wychodzenie,wyjście,wyjazd, wyruszenie; actus egrediendi, proficiscendi, exitus.
Additur
in bellum ( DŁUG. Hist. V p. 251 ) , in campum belli ( CodEp III p. 280, a. 1477) , obviam ( RachDw I p. 297, a. 1549).
N.
wypłynięcie statku z portu; actus egrediendi e portu.
Praec.
wolność drogi, przejazdu i przechodu przez cudzy grunt (także przez bramę albo drzwi domu); libertas viae, liber transitus, i. e. facultas transeundi per alienum agrum (item per alienam valvam seu portam), praec. in locut. cum accessibus (ingressibus) et egressibus :
PommUrk II p. 381 (a. 1278) : emisset... villam ... cum omni utilitate et fructu, cum omnibus accessibus et e-bus eius.
PommUB p. 286 (a. 1281) : hec omnia ... ad inceptionem ... cenobii contulimus cum ingressibus et e-bus inferioribus et superioribus.
APozn I p. 442 (a. 1425) : resignavit ... altariste ... domum ... ac omnia ... iura et actiones, quas habet ... cum omnibus ... accessibus et e-bus suis.
Ita vulgo usque ad saec. XVI.
Item
transitus et egressus :
ArPrawn V p. 528 (a. 1517) : kmetonibus ex villis episcopalibus ad villas capituli Varschoviensis ... liber sit transitus et e-us.
Huc quoque spectare videtur
AGZ XVIII p. 263 (a. 1483) : post quam mulierem inquilinam vobis Nicolaus ... dabat e-um iuxta consuetudinem terrestrem, quem e-um recipere noluistis.
Ad rem cf. Dąbkowski, Prawo prywatne 11 p. 265 et 266.
2. meton. punkt wyjścia, początek; origo
DokMp I p. 119 (a. 1359) : omnia a Deo omnipotente habeant e-um ... et ad ipsum ... debent habere regressum.
Constr. ad 1-2:
a. abs.
b. sq. gen. obi. vel subi.
c. sq. ab, de ( CodEp III p. 426, a. 1496 : post e-um nostrum de terris nostris, cf. Th. V 2, 295, 57),ex.
d. sq. ad vel in c. acc.
II. transl.
1. de ordine et monasterio wystąpienie z klasztoru, porzucenie stanu zakonnego; discessus
DŁUG. Hist. I p. 289 : e-um Casimiri ... de ordine et monasterio ... Altissimo ...placuisse.
2. animae a (de) corpore, ultimus animae et abs. : zejście ze świata, zgon, śmierć; decessus, obitus, mors
JAC. PAR. Serm. fol. 115a : cum extremum spiritum ageret, fratres conuenerunt, vt e-um illius orando protegerent.
Id. Tract. fol. A IIb: de e-u animarum humanarum a corporibus per sententiam mortis.
Ib. fol. B Ia : post animarum e-um de corporibus mox ad iudicium particulariter trahuntur.
SSrSil II p. 260 (a. 1476) : bona usque ad ultimum anime sue e-um fruens racione.
Simili sensu
de ecclesia i. de hoc mundo
NIC. BŁ. Tract. fol. a IIb : quedam sacramenta ... data sunt ... ad intrandum ecclesiam ... quedam ad e-um (ed. ingressum) de ecclesia, vt extrema vnctio.
3. przekroczenie; transgressus
VITELO Opt. p. 125 : propter e-um ... distantiae a temperantia stellae uagantes aestimantur ferri in eadem superficie cum stellis fixis.
Constr. ad
1-3:
a. abs.
b. sq. gen.
c. sq. ab, de.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)