General
Full Entry
More

DOMINICALIS

Grammar
  • Formsdominicalis
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -e
  • Part of Speechadjective
Meaning Outline
  • I.
    • 1. dominicus (i. Christi)
    • 2. episcopalis
  • II. qui ad diem dominicum pertinet

Pełne hasło

DOMINICALIS, -e
  • F.
  • Th. (rec.),
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • A.
  • H.
  • N.
I.
1. Pański, tj. Chrystusowy; dominicus (i. Christi)
AKapSąd III p. 190 (a. 1516) : eum ... eo, quod nesciebat oracionem d-em, ad scolam correctionis causa misisse.
VisitCr p. 83 (a. 1546) : rector ... parochianos doceat orationem d-em.
N.
dies niedziela; dominica
ŻupKr p. 607 : socii racione recordationis d-bus diebus habent ex zuppa 2 gr.
2. biskupi; episcopalis
MPH II p. 53 (Ebbo): primam ... mansionem habuit in curia d-i Babenbergensis ecclesiae.
II. niedzielny tj. odprawiany, wygłaszany, noszony w niedzielę; qui ad diem dominicum pertinet
PommUrk IV p. 392 (a. 1309) : in missa d-i secundis, terciis et quartis feriis.
Ztschr. VIII p. 178 (a. 1405) : sex ... casulae d-es sericeae.
ArHist V p. 421 (a. 1415) : omelia dominice imponitur pro IX leccione in matutinis cum suffragio et collecta d-i.
Ita vulgo usque ad saec. XVI. Ita appellantur etiam epistolae ( AKapSąd II p. 198, a. 1455 et saepius), dicta, historiae ( ib. p. 227, a. 1461 ; ib. p. 439, a. 1474 ;et saepius) et imprimis sermones ( ib. p. 901, a. 1458 et saepius).
N. astr.
littera litera alfabetu,na którą przypadała pierwsza niedziela roku (element chronologiczny cyklu słonecznego); littera alphabeti, in quam primus dies dominicus anni cadebat (in cyclo solari)
DokKujMaz p. 119 (a. fere 1220-1233): ab anno Verbi Incarnati MCCXVI, epacta VII, concurrente V, indictione III, littera d-i B.
Ib. p. 124 (a. 1238) : acta ... sunt hec anno Domini MCCXXXVIII, indictione V, littera d-i E.
Ad rem cf. B. Włodarski, Chronologia polska, Warszawa 1957, p. 103 sq.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)