General
Full Entry
More

DOM

Grammar
  • Formsdom, lnl, cellus, domicellus
  • Etymology dominicus
  • Inflectional type -i
  • Part of Speechnoun
  • Gendermasculine
Meaning Outline
  • I.
    • 1. filius eius,qui dominus appellatur,iuvenis nobilis
    • 2. i. q. dominus,vir nobilis (praec. possessor vel praefectus alicuius regionis)
  • II. + castrensis vir praestans, potentior unus e magnatibus,qui iudicio terrestri praesidebant

Pełne hasło

DOM lNl CELLUS s. DOMICELLUS, -i m. (dominicus)
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • H.
  • Ha.
  • N.
I.
1. syn szlachcica (magnata), młody szlachcic, panicz; filius eius,qui dominus appellatur,iuvenis nobilis
KodMaz(K) p. 562 (a. 1247) : Conrado duce Lancicie patre nostro ... Semovito fratre nostro, iuvene d-o ... mediantibus.
KsgRachKr I p. 178 (a. 1347) : Otto ... resignauit ortum suum ... d-o Spitkoni, filio domini Johannis Woynicensis.
KsgŁawKr p. 92 (a. 1373) : Andreas d-us Dyometri.
Ib. p. 99 (a. 1373) : filia cum d-o sibi desponsato ... filio domini Jeszconis de Resszow.
Ita saepius usque ad saec. XVI. Glossae Pol.
KsgGrWp I p. 271 (a. 1397) : hereditatem ... equitavit cum octo d-is tam bonis sicud est solus (cf. infra 2 ) et cum octo eciam d-is wlgariter «panozi».
GLb p. 33 : domicellus, dominellus, «mlody pan», dicuntur pulchri juvenes magnatum.
2. pan,szlachcic,magnat; i. q. dominus,vir nobilis (praec. possessor vel praefectus alicuius regionis)
ArHist XII p. 392 (a. 1408) : nobili et famoso viro Nicolao, d-o in Chmelnigz Wladislaviensis diocesis... salutem.
AKapSąd II p. 222 (a. 1423) : d-us in Coszczol et in Bresth.
RotPozn p. 34 (a. 1386) : kmetho de Baranowo prestabit iuramentum contra Nicolaum d-um.
Additur
bene possessionatus ( ZabDziej II p. 522, a. 1489) . Ita saepius.
N. nomen plateae Vratislaviae
SSrSil XVI p. 42 (a. 1506) : que platea D-orum nomen obtinuit, quod divites inhabitent.
Constr.
a. sq. gen.
*KodTyn p. 251 (a. 1427) : nati quondam Michaelis de Rurich ... d-i Cracoviensis dioecesis.
DŁUG. Op. p. 106 : Rinardus ... d-us et armiger Cracoviensis diocesis.
Ita saepius.
b. sq. de
*PommUrk III p. 279 (a. 1296) : Nycolaus Dei gracia d-us de Rostock.
MPH IV p. 68 (saec. XV) : Nicolaus d-us de Swirkuczin.
c. sq. in c. abl.
II. (sensu latiore) wysoko postawiona osoba,dostojnik, pan; vir praestans, potentior
LhnUrk II p. 416 (a. 1289) : acta sunt hec Prage ... in presencia baronum et nobilium meorum videlicet Zobezlai iudicis terre mee ... Grimizlai dapiferi mei ... et Stephani Budiwoi d-orum nobilium meorum et terre mee.
Ita passim. Additur castrensis ( Visit. p. 1, a. 1511 : cui castro praeficiuntur communiter officiales isti ... capitaneus, burgrabius, iudex, exactor, notarius, item castrenses d-i forsan duodecim),
curiae (
DyplMog p. 61, a. 1356 : nos ... cancellarius Cuyaviae ... facimus manifestum, quod in kamniata nostrae habitationis in castro Cracoviensi nobiscum consedente viro strenuo Zavissza ... ac castellano ... ceterisque quam plurimis nostrae curiae d-is etc.)
. Occ. jeden z rady panów zasiadających w sądzie ziemskim; unus e magnatibus,qui iudicio terrestri praesidebant
StPPP VIII p.20 (a. 1377) : Micko ... et Nicolaus ... contumaces, unus alterum citauit ... d-us delere iussit in stuba ad Sanctam Trinitatem.
Ib. p. 56 (a. 1382) : Dobco ... et Stanislaus ... contumaces ... d-us iussit delere cum iudice.
RotKość p. 149 (a. 1405) : Bauorius ducit testes erga Johannem ... scabinos et d-um circa existentem.
Item pl.
RH II p. 75 (a. 1453) : nobilis Arnoldus ... currit post recencia vestigia suum hominem insequendo et repperit eum in Slotowo, quem per d-os voluit affectare (cf. ib. p. 76).
Cf. DOMINUS II B 1 a.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)