General
Full Entry
More

DOLEO

Grammar
  • Formsdoleo
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ere, -ui, -iturus
Meaning Outline
  • I. dolorem sentire, dolore cruciari, aegrotare
    • 1. subi.
    • 2. subi.
      • a. acc.
      • b. abl.
  • II.
    • 1. moleste ferre,angi aliqua re.
    • 2. + żałować paenitere. parcere alicui rei
      • β. iur.+ pars dolens strona żałująca) actor, accusator
  • III. molestum esse (alicui) (saec. XV-XVI).

Pełne hasło

DOLEO, -ere, -ui, -iturus
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • A.
I. (de dolore corporis) cierpieć, chorować, odczuwać ból (fizyczny); dolorem sentire, dolore cruciari, aegrotare
1. pro subi. sunt partes corporis.
N. constr.
a. sq. acc. pron. pers. (e Pol. boli mnie)
AKapSądI p. 832 (a. 1522) : d-et me istud latus.
StPPP X p. 268 (a. 1592) : dixit: d-et me caput.
b. sq. ex.
2. pro subi. sunt homines; membrum dolens significatur
a. acc. relationis (caput, pedem sim.).
b. abl. (v. gr. capite, oculis).
II.
1. odczuwać przykrość, boleć nad czymś; moleste ferre,angi aliqua re.
Additur
multum (plurimum, quamplurimum: JANKO p. 630 ; AKapSąd II p. 62, a. 1425 ;et saepius), ab intimis (praecordiis *KodKKr II p. 396, a. 1415 ; CodEp II p. 199, a. 1426 et saepius), ex affectu ( Ztschr. IX p. 214, a. 1421) , ex toto corde ( MPH IV p. 492, saec. XV med.med).
2. żałować, odczuwać żal; paenitere. Occ. diversae significa tiones verbi Pol. żałować reddi videntur α. żałować na coś; parcere alicui rei
AKapSąd III p. 244 (a. 1480) : non d-eas dare super me linum currum lignorum.
ARect I p. 780 (a. 1533) : non d-bo dare florenum vnum aut duos rusticis, qui percudent vos baculis.
N. sq. acc. personae
ArHist VIII p. 321 (a. 1499) : solummet ipsum non d-ndo.
β. iur. pars dolens (Pol. strona żałująca) powód,oskarżyciel; actor, accusator
AKapSąd III p. 159 (a. 1512) : damnificatus est … solvendo ... Stanislaum occisum parti d-nti.
Constr. ad
1-2:
a. sq. gen.
JANKO p. 630 : tam magni sceleris rex multum d-ns et poenitens ad Romanam curiam nuncios misit.
ArHist VIII p. 315 (a. 1499) : si deberem hic serviendo in maximo defectu, quem pacior a vestra maiestate regia, indignacionem habere, d-ret Deus serviciorum meorum fidelium.
b. sq. acc. (dupl. acc. ).
c. sq. de (saepissime).
d. sq. pro.
e. sq. super:
CodEp I 2 p. 70 (a. 1449) : d-emus plurimum super eo propter virtutes eius.
Ib. III p. 594 (saec. XV med.) : exhibuit se ... d-ntem super fore facto.
Cf. Th. V 1,1829,50 sqq.
f. sq. (acc. c. ) inf.
g. sq. quod.
III. sprawiać przykrość, zadawać ból; molestum esse (alicui) (saec. XV-XVI).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)