- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- A.
AGZ XIX p. 561 (a. 1496) : differencias occasione granicierum subortas ... dirimare et complanare.2. pl. ind. perf. act. dirimisti cf. infra 49.]
I.
A.
propr. niszczyć, burzyć, rozbierać; delere, destruere, demoliri
GLb
p. 107
:
instrumenta bellica ad d-nda oppida et civitates.
RachWaw
p. 383 (a. 1547)
:
mensator officinam tornuariam alias «thokarnia» ... d-bat alias «rozbierał».
B.
transl. et in imagine
1.
regiones
pustoszyć, plądrować; devastare, depopulari
ChrPP
p. 567
:
rex Bohemiae Litwanorum terras intrans plura eorum castra violenter acquirit ac d-it.
ChrPetri
p. 4
:
videntes totum ... regnum vastari et d-i ... statuerunt querere verum regni heredem.
2.
a.
aliquem
znęcać się nad kimś, katować kogoś;
vexare, cruciare
AGZ XVI
p. 305 (a. 1500)
:
tu captivasti alias «yolesch» familiarem Albertum meum et illum accipiendo d-isti alias «schindowalesch» violenter,
b.
acies
rozbić, znieść; dissipare, profligare
DŁUG. Hist. IV
p. 673
:
Poloni ... in laevum latus hostium ... invecti, omnes obstantes prosternunt et singulas eorum acies transverberant, d-unt et conturbant (cf. Th.
V 1, 1257, 62 sq. ).
II.
A.
propr. dzielić, rozdzielać; dividere, separare
1. loca.
N. constr. sq.
in
c.
acc.
AGZ IX p. 150 (a. 1497) : habebunt ... consules ... facultatem d-ndi prefatam aream in ortos ... prout eis competencius et melius videbitur; similiter agros, excrescencias ... pascua et prata d-ent et divident in eorum usum.
2.
sensu latius translato
decimam
rozdzielać między siebie; partiri
AKapSąd III p. 246 (a. 1481) : ipsam decimam dimidiant, d-unt et distrahunt unusquisque post culturam suam in proprio horreo locando.
B.
transl.
1.
kończyć, przerywać; finire, interrumpere.
Praec.
a. bellum sim.
b.
litem, causam, discordias
sim.: rozstrzygnąć, załagodzić; diiudicare, componere.
Syn. et iuxta posita
complanare (
AGZ XIX
p. 561, a. 1496)
, decidere (
AKap
p. 218, a. 1572)
, sopire, suffocare (
CodEp III
p. 130, a. 1467)
, tollere (
ArPrawn I
p. 211,
a. 1443).
Constr.
α.
sq.
abl.
instr.
β.
sq.
inter.
γ.
sq.
per:
CodEp I 2 p. 72 (a. 1448) : per arma suas nititur d-re quaestiones (cf. Th. V 1, 1259,3 ).
c.
amicitiam, foedus, pacem
sim.: zerwać; rumpere,
violare.
Syn.
refricare (
ARect II
p. 132, a. 1546)
.
N. constr. sq. abl.
d.
matrimonium
unieważnić, rozwiązać; irritum declarare, dissolvere (vulgo).
N.
contractus doni (
StPPP VI
p. 198, a. 1521)
, sponsiones (syn. infringere:
ŁASKI ComPriv fol. 206b).
2.
przeszkadzać, udaremniać, uniemożliwiać;
impedire, irritum reddere.
3.
singulare (pass.) zmniejszać się; minui, dilabi
SSrSil I p. 315 (a. 1482) : videns tandem Felix, quia in dies obediencia ejus d-retur et Nicolai augeretur ... resignavit papatui, oneri et honori.
III.
1
. oddzielać; separare, distinguere (de locis). In imagine de abstr.
DŁUG. Hist. III p. 220 : dux Boleslaus principatus praefatos ab eorum filiorum successione d-ns et sequestrans.Occ. odrywać; abrumpere, avellere.
Constr. sq.
ab.
2.
math. odejmować; deducere
COPERN. Rv p. 305 : cum igitur utraque triangula ab utrisque suis sectoribus d-ta fuerint, remanebunt secmenta circulorum ACF et ACB.