General
Full Entry
More

DICA

Grammar
  • Formsdica, deca
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ae
  • Part of Speechnoun
  • Genderfeminine
Meaning Outline
  • I. causa in iudicio dicta (saec. XVI).
  • II.
    • 1.
      • a. incisura, excisio, praec. signum computatorum plica vestis
      • b. vectigal, tributum
    • 2. salis concreti particula
    • 3. cerae concretae modus

Pełne hasło

DICA s. DECA, -ae f.
  • F.
  • Th.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • N.
Explicat
GLcerv p. 530 : d-a «pozew, sprawa, sąd»(I ), «karb» (II 1 ).
I. mowa sądowa; causa in iudicio dicta (saec. XVI).
II.
1.
a. karb,nacięcie, zwł. jako znak obliczeniowy; incisura, excisio, praec. signum computatorum
FROVIN. p. 69, v. 121 : amples non artes te contra demonis artes, signat nempe d-is, mala dum facis aut mala dicis.
AKapSąd II p. 479 (a. 1426) : item d-as interhabeant et ea, que ... cancellarius pro solario ... magistro Niclos dederit ... ad ambas d-as incidant propter meliorem cognicionem et fidem.
AGZ XVI p. 183 (a. 1483) : ministerialis ... novem d-as dictas «karby» resecationum et duas sagitas in hostio vidit.
KodTyn p. 550 (a. 1500) : partem gai ... certis signis d-arum seu excisionum in quercubus ... factarum ... circumscriptam.
GŁOG. Alex. I fol. P IVb : item d-a, d-e id est scissura vel signum debitorum in epymero, unde: nescio quid dicam, non possum soluere d-am ... epymerus est lignum, in quo d-e fiunt pro multiplicatione debitorum.
ŻupKr p. 595 : d-a «carb» dicitur esse notificacio in corulo excisa secundum determinatam quantitatem numeri relati ad mensuras cocti salis.
ArHist III p. 403 (a. 1544) : patre ... Stanislao ... de armis trium d-arum alias «carbij».
Occ. fałd na sukni; plica vestis
FROVIN. p. 67, v. 52 : cur hinc inde d-as in veste geris, michi dicas.
b. danina, podatek; vectigal, tributum
Tom. XIII p. 156 (a. 1531) : in exactionibus vero d-arum ... inveniendus est iste modus.
Ib. XIV p. 130 (a. 1532) : vexant subditos maiestatis regiae, d-as passim exigunt.
2. kawałek, bryłka soli, krusza; salis concreti particula
ArHist XV p. 143 (a. 1396) : cives Willnnenses debent emere sal lapideum pro d-is sicud alii carbarii.
ŁASKI ComPriv fol. 79b : zupparius extraneis hominibus, videlicet de terris alienis, super d-as vnum bancum salis de octo centenarijs non debet in cariori foro dare, nisi per duas sexagenas.
Ib. : quaelibet marca iuxta statuta facit in d-is sex mensuras minuti salis.
Ad rem cf. Wyrozumski,Gospodarka solna, p. 132.
3. tzw. kamień (określona ilość) wosku; cerae concretae modus
AKapSąd III p. 43 (a. 1477) : Andreas ... duas d-as cere tenetur.
Visit. p. 220 (a. 1501) : discipulus in primo ingressu pro introitalibus dabit duas d-as cerae.
KodKWil p. 625 (a. 1502) : luet talem penam mediam d-am cere id est medium lapidem cere.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)