General
Full Entry
More

DEPUTO

Grammar
  • Formsdeputo, deputho
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -are, -avi, -atum
Meaning Outline
  • I. propr. abscidere. Solummodo in imagine
  • II. transl.
    • 1. putare, existimare, censere.
    • 2. + DEPUTATIO II 2. in honore ascribere, attribuere aliquid alicui (rei). Inmalam partem: przypisywać komuś winę czegoś, oskarżać o coś (zwł. przed sądem);crimen alicui imputare, accusare aliquem de aliqua re (praec. coram iudicibus). aliquem nobilem esse publice negare
    • 2. numerare, computare. Pass. znajdować się, być; esse
  • III.
    • 1. + aliquid destinare, assignare, consecrare alicui (rei). Praec. zapisać, przekazać, oddać (zwł. testamentem );legare, conferre, relinquere (praec. testamento)
    • 2. iur.+ aliquem Th. condemnare, punire
  • IV.
    • 1. + aliquid anni deputati designare, ponere, constituere (praec. part. perf.) aetas pubes (qua iure agere licebat)
      • α. + terminum, iudicium, diem
      • β. + poenam taxam viam
    • 2. + aliquem designare, delegare

Pełne hasło

DEPUTO s. DEPUTHO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
[3. pl. ind. fut. I pass. deputentur:
KodWp III p. 213 (a. 1362) : camerae ecclesie... rectori... deputentur et adiungentur.]
I. propr. obcinać; abscidere. Solummodo in imagine ( ŁASKI ComPriv fol. 168a ) .
II. transl.
1. uważać kogoś (lub coś) za coś; putare, existimare, censere.
Constr.
a. sq. gen. pretii
CIOŁ. Lib. II p. 137 : cuius vtinam saltim me extremitas contigisset, grandi (sic ) d-assem.
b. sq. dupl. acc.
2. przypisywać, przyznawać komuś (lub czemuś) coś; ascribere, attribuere aliquid alicui (rei). Inmalam partem: przypisywać komuś winę czegoś, oskarżać o coś (zwł. przed sądem);crimen alicui imputare, accusare aliquem de aliqua re (praec. coram iudicibus). Glossae Pol.
NieznHer p. 8 (a. 1415) : Petrassius ... purgauit se ... erga dominam ... pro quo ipsum d-uit alias«narzekla».
AGZ XIV p. 4 (a. 1440) : princeps d-at alias «zdawa» knyaza Kuzma ... in noncomparicione termini (cf. ib. XIX p. 485, a. 1446).
Cf. DEPUTATIO II 2. Occ. in honore naganić czyjeś szlachectwo; aliquem nobilem esse publice negare
NieznHer p. 5 (a. 1403) : euasit Bauorium ... prout sibi in honore d-vit suo, videlicet «naganyl».
2. zaliczać kogoś (lub coś) między kogoś (do czegoś); numerare, computare. Pass. znajdować się, być; esse
CodVit p. 1038 (circa a. 1420) : ex quorum strepitu statui regio quedam uidentur convicia resultare, dum illi magistratus regii ... sub tanta ignominia d-antur (cf. CIOŁ. Lib. II p. 215).
Constr. ad
1-3:
a. sq. dat.
b. sq. cum.
c. sq. in c. acc.
KodUJ III p. 124 (a. 1486) : dampnum si... in via acciderit, in ipsos dominos et non in me d-ri debet.
d. sq. in c. abl.
III.
1. aliquid przeznaczać, poświęcać na coś (komuś); destinare, assignare, consecrare alicui (rei). Praec. zapisać, przekazać, oddać (zwł. testamentem );legare, conferre, relinquere (praec. testamento).
Syn. et iuxta posita
dare ( DŁUG. LibBen I p. 185 et saepius), inscribere ( KodUJ III p. 205, a. 1501) , legare ( AKapSąd III p. 184, a. 1515).
Constr.
a. sq. dat. (personae vel rei).
b. sq. ad.
c. sq. in c. abl.
d. sq. pro:
KodWp II p. 199 (a. 1301) : sit ... in hospitali cella pro infirmis d-ta.
DokMp I p. 165 (a. 1369) : unum mansum pro ecclesia et alium pro pascuis itidem d-amus.
e. sq. super:
KsgŁawKr p. 240 (a. 1394) : viginti mrc. .... quas ... Johannes... dicto Kunczoni super domina... d-verat.
DokMp I p. 271 (a. 1396) : sibi ... super villa nostra ... centum sexagenas ... d-vimus.
f. sq. ut fin.
KodUJ I p. 25 (a. 1400) : ad hoc praecipue ... curam ... nostrae internae diligentiae d-amus, ut etc.
Cf. Th. V 1. 625, 24 sq. Inde (in universum) powierzyć, poruszyć, polecić komuś coś; committere, commendare alicui (aliquid peragendum)
ZabDziej III p. 182 (a. 1492) : d-vit examen cause commissariis delegatis.
AKapSąd III p. 102 (a. 1504) : ita michi fide data est d-tum commissum, quod illum libellum non apperirem.
2. iur. t.t. aliquem skazać, ukarać; condemnare, punire
DokImbr p. 94 (a. 1275) : malefactores etiam ultimo supplicio d-re.
Lites III p. 147 (a. 1414) : burgravium ... captivaverunt ... funibus ligaverunt et carceribus d-verunt.
Ita saepe usque ad saec. XVI. Cf. Th. V 1, 624, 58 sqq. Glossa Pol.
AGZ XIV p. 131 (a. 1444) : Riszka d-tus est alias «skazalismy go».
Constr.
a. sq. dat. et saepius. Cf. Th. V 1, 623, 53 sqq., 624, 1 sqq.
b. sq. ad:
PP V p. 71 (a. 1427) : ad turrim fuerat d-tus.
AKapSąd III p. 62 (a. 1491) : de carceribus, ad quos per sacram sinodum ... sedere fuit d-tus.
Ita saepius. Cf. Th. V1, 624, 66 sqq.
c. sq. in c. abl.
AKapSąd III p. 73 (a. 1499) : qui... in carcere... d-tus erat.
d. sq. inf. et
ConcPol VI p. 70 (a. 1491) : ob certa ... scandala per annum in pane doloris ac aqua tristicie sedere fuit d-tus.
e. sq. acc. c. inf.
RHist XXIII p. 158 (a. 1454) : mulierem propter delictum suum ... caedi crudeliter fustibus d-asti.
IV.
1. aliquid wyznaczyć, oznaczyć, określić, ustanowić; designare, ponere, constituere (praec. part. perf. )
PommUrk IV p. 177 (a. 1305) : dicta concordia ... stabit in modo effectuato ac d-to.
LiegnUB p. 41 (a. 1318) : pistores ... non habentes staciones d-tas in ciuitate debent pistare.
MazZHerb p. 11 (a. 1446) : nobilibus... vocatis... locum ad d-tum.
Ita saepe usque ad saec. XVI. Occ. anni deputati pełnoletniość; aetas pubes (qua iure agere licebat)
ZabDziej I p. 229 (a. 1534) : Stanyslaus ... debet dare marcam ... dum weniet ad annos d-tos.
Praec.
α. terminum, iudicium, diem sim.
KsgŁawKr p. 79 (a. 1372) : censuare ad terminum d-tum.
AKapSąd II p. 63 (a. 1425) : terminum ... prefigimus et d-amus et ... vos citamus.
Ita saepe.
N. glossas Pol.
KsgZPozn p. 310 (a. 1404) : terminum d-tum wlgariter«zoani».
KsgMaz II p. 22 (a. 1424) : ad terminum d-tum wlgariter «na sscazani rok».
Occ. iuramentum alicui :
TPaw IV p. 505 (a. 1392) : juramento ... sibi d-to pro injurijs ... non comparuit.
β. poenam (i. multam), taxam sim.
AKapSąd III p. 17 (a. 1464) : petens ipsum condempnari in pena ad hoc d-ta.
ZabDziej III p. 570 (a. 1488) : iuxta taxam, que inter mercatores fuerit estimata vel d-ta.
Ita saepius. Occ. viam :
ArPrawn XI p. 3 (saec. XV med.med) : vie ad silvas ... fuerunt d-te.
Constr.
a. sq. ad:
StPPP VIII p. 765 (a. 1399) : terminus d-atur ad terminos proximos.
DŁUG. Op. p. 10 : pro ... horis ... quas sibi ad id singulariter d-rent.
Ita saepius.
b. sq. contra: PP II p. 52 (a. 1450) : contra ipsos teloneatores ... culpam ... d-re (cf. ib. p. 145 ).
c. sq. inter:
ArPrawn VIII p. 108 (a. 1411) : ad vnum diem... per partes... inter se d-tum.
d. sq. ob:
Tom. III p. 292 (a. 1514) : sub penis ob eam rem d-tis.
2. aliquem wyznaczyć, mianować, wysłać (w jakimś charakterze); designare, delegare
KodMp II p. 100 (a. 1255) : rectores ... hospitalis, qui... pro tempore aut perpetuo fuerint d-ti.
KodWp II p. 25 (a. 1290) : in terris ... Cracovie et Sandomirie ... Primizlaum ... facimus et d-amus heredem.
Ita saepissime usque ad saec. XVI. Cf. Th. V 1, 625, 34 sqq.
Syn.
assignare ( AkapSąd III p. 137, a. 1509) , constituere ( DokMp I p. 227, a. 1385) , nominare ( CracArt I p. 108, a. 1439) . Glossae Pol.
MazZHerb p. 2 (a. 1432) : quem ... dux ... d-vit in iusticiarium wulgariter «prawidnikiem dal».
AGZ XIV p. 90 (a. 1443) : in presencia ... iudicis ... et ... subiudicis a rege d-tis (sic ) alias «poleczeny».
Constr.
a. sq. dat.
KodKKr I p. 109 (a. 1279) : ville partem camerarij ... et castri Cracouiensis officiis d-tj possidebant.
b. sq. dupl. acc. , cf. et
ArPrawn I p. 9 (saec. XV in.in) : cano nicum Gneznensem obtentarum executorem et commissarium ... a Sede Apostolica d-tum.
Ita saepius.
c. sq. ad:
KodPol I p. 199 (a. 1348) : episcopo vel ejus nuncio ad id ... d-to.
DokMp I p. 227 (a. 1385) : iudex ... ad hoc specialiter constitutus sive d-tus.
d. sq. in c. acc.
StPPP II p. 174 (a. 1408) : assessores ... in arbitros d-tos.
AKapSąd II p. 52 (a. 1420) : in officium vicariatus ... est positus et d-tus.
CracArt I p. 156 (a. 1456) : rex ... ipsos ... in ... magistros monetarum d-at.
Ita saepius.
e. sq. pro:
DŁUG. Hist. I p. 107 : certi barones pro curatoribus, donec adolescat... d-antur Lestkoni. Id. LibBen I p. 297: exactor ... quem pro tollenda eadem actione duximus d-ndum.
Ita saepius.
f. sq. quod c. con.
AKapSąd II p. 33 (a. 1417) : dominus d-vit dnum Biscupyecz, quod dictam decimam colliget et congreget.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)