- F.
- Th.
- S.
- Dc.
- B.
- L.
KodWp III p. 213 (a. 1362) : camerae ecclesie... rectori... deputentur et adiungentur.]
I.
propr. obcinać;
abscidere. Solummodo in imagine (
ŁASKI ComPriv
fol. 168a
)
.
II.
transl.
1.
uważać kogoś (lub coś) za coś;
putare, existimare, censere.
Constr.
a.
sq.
gen.
pretii
CIOŁ. Lib. II p. 137 : cuius vtinam saltim me extremitas contigisset, grandi (sic ) d-assem.
b.
sq.
dupl.
acc.
2.
przypisywać, przyznawać komuś (lub czemuś) coś; ascribere, attribuere aliquid alicui (rei). Inmalam partem: przypisywać komuś winę czegoś, oskarżać o coś (zwł. przed sądem);crimen alicui imputare, accusare aliquem de aliqua re (praec. coram iudicibus).
Glossae
Pol.
NieznHer p. 8 (a. 1415) : Petrassius ... purgauit se ... erga dominam ... pro quo ipsum d-uit alias«narzekla».
AGZ XIV p. 4 (a. 1440) : princeps d-at alias «zdawa» knyaza Kuzma ... in noncomparicione termini (cf. ib. XIX p. 485, a. 1446).Cf. DEPUTATIO II 2. Occ. in honore naganić czyjeś szlachectwo; aliquem nobilem esse publice negare
NieznHer p. 5 (a. 1403) : euasit Bauorium ... prout sibi in honore d-vit suo, videlicet «naganyl».
2.
zaliczać kogoś (lub coś) między kogoś (do czegoś); numerare, computare. Pass. znajdować
się, być; esse
CodVit p. 1038 (circa a. 1420) : ex quorum strepitu statui regio quedam uidentur convicia resultare, dum illi magistratus regii ... sub tanta ignominia d-antur (cf. CIOŁ. Lib. II p. 215).
Constr. ad
1-3:
a.
sq.
dat.
b.
sq.
cum.
c.
sq.
in
c.
acc.
KodUJ III p. 124 (a. 1486) : dampnum si... in via acciderit, in ipsos dominos et non in me d-ri debet.
d.
sq.
in
c.
abl.
III.
1.
aliquid
przeznaczać, poświęcać na coś (komuś); destinare, assignare, consecrare alicui (rei). Praec. zapisać, przekazać, oddać (zwł. testamentem );legare, conferre, relinquere (praec.
testamento).
Syn. et iuxta posita
dare (
DŁUG. LibBen I
p. 185
et saepius), inscribere (
KodUJ III
p. 205, a. 1501)
, legare (
AKapSąd III
p. 184,
a. 1515).
Constr.
a.
sq.
dat.
(personae vel rei).
b.
sq.
ad.
c.
sq.
in
c.
abl.
d.
sq.
pro:
KodWp II p. 199 (a. 1301) : sit ... in hospitali cella pro infirmis d-ta.
DokMp I p. 165 (a. 1369) : unum mansum pro ecclesia et alium pro pascuis itidem d-amus.
e.
sq.
super:
KsgŁawKr p. 240 (a. 1394) : viginti mrc. .... quas ... Johannes... dicto Kunczoni super domina... d-verat.
DokMp I p. 271 (a. 1396) : sibi ... super villa nostra ... centum sexagenas ... d-vimus.
f.
sq.
ut
fin.
KodUJ I p. 25 (a. 1400) : ad hoc praecipue ... curam ... nostrae internae diligentiae d-amus, ut etc.Cf. Th. V 1. 625, 24 sq. Inde (in universum) powierzyć, poruszyć, polecić komuś coś; committere, commendare alicui (aliquid peragendum)
ZabDziej III p. 182 (a. 1492) : d-vit examen cause commissariis delegatis.
AKapSąd III p. 102 (a. 1504) : ita michi fide data est d-tum commissum, quod illum libellum non apperirem.
2.
iur.
t.t.
aliquem
skazać, ukarać; condemnare, punire
DokImbr p. 94 (a. 1275) : malefactores etiam ultimo supplicio d-re.
Lites III p. 147 (a. 1414) : burgravium ... captivaverunt ... funibus ligaverunt et carceribus d-verunt.Ita saepe usque ad saec. XVI. Cf. Th. V 1, 624, 58 sqq. Glossa Pol.
AGZ XIV p. 131 (a. 1444) : Riszka d-tus est alias «skazalismy go».
Constr.
a.
sq.
dat.
et saepius. Cf.
Th. V 1, 623, 53 sqq., 624, 1 sqq.
b.
sq.
ad:
PP V p. 71 (a. 1427) : ad turrim fuerat d-tus.
AKapSąd III p. 62 (a. 1491) : de carceribus, ad quos per sacram sinodum ... sedere fuit d-tus.Ita saepius. Cf. Th. V1, 624, 66 sqq.
c.
sq.
in
c.
abl.
AKapSąd III p. 73 (a. 1499) : qui... in carcere... d-tus erat.
d.
sq.
inf.
et
ConcPol VI p. 70 (a. 1491) : ob certa ... scandala per annum in pane doloris ac aqua tristicie sedere fuit d-tus.
e.
sq.
acc.
c.
inf.
RHist XXIII p. 158 (a. 1454) : mulierem propter delictum suum ... caedi crudeliter fustibus d-asti.
IV.
1.
aliquid
wyznaczyć, oznaczyć, określić,
ustanowić; designare, ponere, constituere (praec.
part.
perf. )
PommUrk IV p. 177 (a. 1305) : dicta concordia ... stabit in modo effectuato ac d-to.
LiegnUB p. 41 (a. 1318) : pistores ... non habentes staciones d-tas in ciuitate debent pistare.
MazZHerb p. 11 (a. 1446) : nobilibus... vocatis... locum ad d-tum.Ita saepe usque ad saec. XVI. Occ. anni deputati pełnoletniość; aetas pubes (qua iure agere licebat)
ZabDziej I p. 229 (a. 1534) : Stanyslaus ... debet dare marcam ... dum weniet ad annos d-tos.
Praec.
α.
terminum, iudicium, diem
sim.
KsgŁawKr p. 79 (a. 1372) : censuare ad terminum d-tum.
AKapSąd II p. 63 (a. 1425) : terminum ... prefigimus et d-amus et ... vos citamus.Ita saepe.
N. glossas Pol.
KsgZPozn p. 310 (a. 1404) : terminum d-tum wlgariter«zoani».
KsgMaz II p. 22 (a. 1424) : ad terminum d-tum wlgariter «na sscazani rok».Occ. iuramentum alicui :
TPaw IV p. 505 (a. 1392) : juramento ... sibi d-to pro injurijs ... non comparuit.
β.
poenam
(i. multam),
taxam
sim.
AKapSąd III p. 17 (a. 1464) : petens ipsum condempnari in pena ad hoc d-ta.
ZabDziej III p. 570 (a. 1488) : iuxta taxam, que inter mercatores fuerit estimata vel d-ta.Ita saepius. Occ. viam :
ArPrawn XI p. 3 (saec. XV med.med) : vie ad silvas ... fuerunt d-te.
Constr.
a.
sq.
ad:
StPPP VIII p. 765 (a. 1399) : terminus d-atur ad terminos proximos.
DŁUG. Op. p. 10 : pro ... horis ... quas sibi ad id singulariter d-rent.Ita saepius.
b.
sq.
contra:
PP II
p. 52 (a. 1450)
:
contra ipsos teloneatores ... culpam ... d-re (cf.
ib. p. 145
).
c.
sq.
inter:
ArPrawn VIII p. 108 (a. 1411) : ad vnum diem... per partes... inter se d-tum.
d.
sq.
ob:
Tom. III p. 292 (a. 1514) : sub penis ob eam rem d-tis.
2.
aliquem
wyznaczyć, mianować, wysłać (w jakimś charakterze); designare, delegare
KodMp II p. 100 (a. 1255) : rectores ... hospitalis, qui... pro tempore aut perpetuo fuerint d-ti.
KodWp II p. 25 (a. 1290) : in terris ... Cracovie et Sandomirie ... Primizlaum ... facimus et d-amus heredem.Ita saepissime usque ad saec. XVI. Cf. Th. V 1, 625, 34 sqq.
Syn.
assignare (
AkapSąd III
p. 137, a. 1509)
, constituere (
DokMp I
p. 227,
a. 1385)
, nominare (
CracArt I
p. 108, a. 1439)
.
Glossae
Pol.
MazZHerb p. 2 (a. 1432) : quem ... dux ... d-vit in iusticiarium wulgariter «prawidnikiem dal».
AGZ XIV p. 90 (a. 1443) : in presencia ... iudicis ... et ... subiudicis a rege d-tis (sic ) alias «poleczeny».
Constr.
a.
sq.
dat.
KodKKr I p. 109 (a. 1279) : ville partem camerarij ... et castri Cracouiensis officiis d-tj possidebant.
b.
sq.
dupl.
acc.
,
cf.
et
ArPrawn I p. 9 (saec. XV in.in) : cano nicum Gneznensem obtentarum executorem et commissarium ... a Sede Apostolica d-tum.Ita saepius.
c.
sq.
ad:
KodPol I p. 199 (a. 1348) : episcopo vel ejus nuncio ad id ... d-to.
DokMp I p. 227 (a. 1385) : iudex ... ad hoc specialiter constitutus sive d-tus.
d.
sq.
in
c.
acc.
StPPP II p. 174 (a. 1408) : assessores ... in arbitros d-tos.
AKapSąd II p. 52 (a. 1420) : in officium vicariatus ... est positus et d-tus.
CracArt I p. 156 (a. 1456) : rex ... ipsos ... in ... magistros monetarum d-at.Ita saepius.
e.
sq.
pro:
DŁUG. Hist. I p. 107 : certi barones pro curatoribus, donec adolescat... d-antur Lestkoni. Id. LibBen I p. 297: exactor ... quem pro tollenda eadem actione duximus d-ndum.Ita saepius.
f.
sq.
quod
c.
con.
AKapSąd II p. 33 (a. 1417) : dominus d-vit dnum Biscupyecz, quod dictam decimam colliget et congreget.