- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- BJ.
- A.
- N.
I.
propr.
A.
aliquid
1.
a.
pochwycić coś gwałtownym ruchem, porwać (zwł. broń);
subito, raptim sumere (praec. arma),
b.
zagarnąć, przywłaszczyć sobie coś; rapiendo suum facere, sibi arrogare.
c.
ogarniać, pochłaniać (o ogniu);
consumere, devorare (de igne).
d.
niszczyć, psuć;
delere, corrumpere (tantummodo in imagine)
DŁUG. Op. p. 52 : destruis c-isque in tuo corpore Dei formatum templum.
e.
przerywać; rumpere, abrumpere (in imagine)
CRIC. p. 54, v. 22 : mala fata ... fusum vitae c-uere tuae.
2.
gramm.
skracać; brevius reddere, contrahere (de syllabarum quantitate).
N.
accentus correptus (
MARC.
p. 48, v. 59
:
accentus c-tus fit, cum sillaba fertur absque mora in ea; opp. productus ib.).
Cf.
Th. IV 1042,33
sq.
B.
aliquem
1.
pochwycić, ująć kogoś (w celu zatrzymania); apprehendere, comprehendere aliquem (praec. captivum).
2.
godzić w kogoś, chłostać; petere, caedere aliquem
DŁUG. Op. p. 117 : c-batur verbere, quoniam non aliter a prolatione turpium ... sermonum poterat inhi beri.
N.
telis
i. q. petere
DŁUG. Hist. V p. 254 : Thartari ... exercitum Polonorum ... turmis suis in circuli modum ambiunt et in omnes partes telis c-unt.
3.
zabić; interficere
DŁUG. Op. p. 69 : rex ausu sacrilego me ad aram c-uit.
II.
transl.
A. aliquem
1.
a.
ganić, karcić, upominać, czynić wyrzuty z jakiegoś powodu; aliquem verbis castigare, admonere, alicui aliquid exprobrare.
Additur
increpatione (
*KodUJ II
p. 94,
a. 1448)
, verbis (
AKapSąd II
p. 832, a. 1522
et saepius).
Syn. et iuxta posita
castigare (
ArHist XII
p. 343, a. 1344-47
et saepius), corrigere (
ib.
et saepius), increpare (
DŁUG. Op.
p. 588
)
.
N. constr.
α.
sq.
de
aliqua
re:
DŁUG. Hist. I p. 360 : neque in tanta ... turba aliquis repertus est, qui regem ... de detestando scelere ... ausus esset c-re.
Ib. V p. 662 : papa ... illum de actu illo c-bat.Ita saepius.
β.
sq.
super
aliqua
re:
DŁUG. Hist. I p. 274 : Brzetislaus ... a legatis Henrici ... super illicita ... Poloniae vastatione c-tus atque ... monitus.
AKapSąd III p. 78 (a. 1501) : quem testis super hoc c-bat.
b.
karać;
punire. Additur abl.
KADŁUB. p. 50 : scuticam, qua pueri c-untur.
ArHist VI p. 173 (a. 1434) : si ... pena c-tus in excommunicatione predicta ... perduraverit (cf. JusPol p. 244, a. 1447).
2.
ogarniać, przejmować, opanować; afficere, invadere, affligere a. de affectibus animi. b. de morbis, doloribus sim.
(praec.
pass. aliquo dolore corripi). c. de ceteris
abstr.
,
v.
gr. exspectatione (
*Tom. III
p. 399, a. 1515)
, flatu fortunae (
DŁUG. Hist. V
p. 339
)
, nutu divino (
id. Op.
p. 64
), denique
ultione divina (
MARTIN. OP. Chr.
p. 188
)
.
B.
aliquid
1.
poskromić; comprimere, coercere
DŁUG. Op. p. 38 : Petre ... feras ... veritati ... testimonium, quatenus augeatur fides credentium et c-atur improba temeritas oppugnantium veritatem.
2.
fugam
szybko uciekać; velociter fugere
IANIC. p. 29, v. 46 : iubebar c-re ... celerem protinus inde fugam.