General
Full Entry
More

COMPENDIUM

Grammar
  • Formscompendium, conpendium
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ii
  • Part of Speechnoun
  • Genderneutre
Meaning Outline
  • I.
    • 1. lucrum, commodum.
    • 2. auxilium, adiutorium.
      • α. + compendio noctis nocturnis in tenebris
      • β. + alicuius rei compendio alicuius rei gratia.
  • II.
    • 1. abbreviatio, deminutio.
    • 2. epitome, excerptum. Explicatur
  • III.
    • 1. brevitas
    • 2. + aequalitatis satisfactio

Pełne hasło

COMPENDIUM s. CONPENDIUM, -ii n.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • A.
  • N.
I.
1. korzyść, pożytek, zysk; lucrum, commodum.
Syn.
lucrum ( NIC. BŁ. Serm. I p. 113 et II p. 261 ), quaestus ( SSrSil XVII p. 76, a. 1506).
Opp.
dispendium ( KADŁUB. p. 127 ; LeubUrk p. 75, a. 1220 ;et saepius), iactura ( Tom. X p. 58, a. 1528).
Additur
fructuosum ( FormJ p. 9 ).
Locut.
compendium accommodare ( FormJ p. 4 ) , apprehendere ( AUnii p. 62, a. 1413) , prosequi ( FormJ p. 77 ) , recipere ( KodPol I p. 286, a. 1413) , requirere ( CodVit p. 430, a. 1418) , suscipere ( CIOŁ. Lib. I p. 177 ).
2. pomoc w czymś, środek na coś; auxilium, adiutorium.
N. locut.
α. compendio noctis pod osłoną nocy; nocturnis in tenebris
KADŁUB. p. 195 : noctis c-o fugam ineunt Mesconide.
β. alicuius rei compendio dzięki czemuś, dla czegoś; alicuius rei gratia.
Constr. ad
1—2: c. gen.
II.
1. skrócenie, uproszczenie, ograniczenie; abbreviatio, deminutio.
Praec.
viae et abs. : krótsza droga; brevior via. Item transl. krótszy sposób; brevior ratio. Hoc sensu (sub) compendio
loco adv.
KodUJ II p. 93 (a. 1448) : mentem suam sub c-o et summatim cupiens aperire.
2. krótkie opracowanie, przedstawienie czegoś, wyciąg; epitome, excerptum. Explicatur
GŁOG. Alex. I fol. 15b : c-um dicitur tractatus vel sermo breuis et vtilis.
N. locut.
in compendium conferre krótko opisać, przedstawić; breviter conscribere, referre
Tom. VII p. 130 (a. 1524) : nolui prolixis meis literis m(a)g(nificen)cie v(estr)e esse morosior, sed illa in c-um conferre, in quibus ... adminiculo ... egeo ( ib. p. 332, a. 1525).
Simili sensu in compendium (sub compendio) perstringere ( SSrSil XIV p. 191, a. 1489 ; Tom. IX p. 335, a. 1527) , redigere ( Inst. p. 108 ; Tom. VII p. 394, a. 1525) ;, reducere ( ib. XIII p. 301 , a. 1531) , in compendio referre ( ib. V p. 403 , a. 1521).
Constr.
a. abs. b. sq. gen.
N.
tytuł dzieła; operis inscriptio
Gramm. p. 164 : quemadmodum docuit magister Thomas in C-o.
AKapSąd I p. 205 (a. 1515) : C-um iuris.
III. singularia
1. krótkotrwałość; brevitas
AH LV p. 356 (saec. XV) : stella micans protestatur de vitae c-o.
2. aequalitatis zadośćuczynienie; satisfactio
KodLit p. 183 (a. 1414) : a quibus Cruciferis numquam equalitatis c-a habere potuimus.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)