General
Full Entry
More

COADIUTOR

Grammar
  • Formscoadiutor, quoadiutor
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -oris
  • Part of Speechnoun
  • Gendermasculine
Meaning Outline
  • I.
    • 1. qui simul cum aliis adiuvat, auxiliatur.
    • 2. fautor, amicus
  • II. (fabri) minister, socius
  • III. iur.
    • 1. qui simul cum aliis reum in facinore committendo adiuvat
    • 2. unus e tutoribus
  • IV. eccl. clericus in beneficio ecclesiastico (praec. episcopatu) administrando adiutor additus

Pełne hasło

CO-ADIUTOR s. QUOADIUTOR, -oris m.
  • F.
  • Th. (rec.),
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
  • H.
  • Ha.
I.
1. pomocnik, ten, kto wespół z kimś wspiera, wspomaga; qui simul cum aliis adiuvat, auxiliatur.
2. zwolennik, stronnik, sojusznik; fautor, amicus
KodWp II p. 318 (a. 1315) : cum ... Dacie, Suecie et Norwegie regibus ... et cum ... eorum c-bus ordinationem foederis... volumus observare.
CodVit p. 211 (a. 1410) : precustodimus ... te, magister, et ordinem et c-es vestros.
Cf. ADIUTOR II.
II. czeladnik, pomocnik; (fabri) minister, socius
RachJag p. 274 (a. 1394) : Janussio carpentario cum eius c-bus (cf. RachKor p. 462, a. 1407).
Ztschr. II p. 253 (a. 1494) : laboratori sive c-i cementarii.
AKapSąd III p. 264 (a. 1499) : mgr Martinus ... Laurencium in c-em ... in serviendum in scola ... seu ad legendum et docendum scolares ... convenerit.
ArHist XI p. 120 (a. 1568) : c-bus coquine.
Cf. ADIUTOR IV.
III. iur.
1. ten, kto wraz z innymi pomaga głównemu sprawcy przy dokonaniu przestępstwa; qui simul cum aliis reum in facinore committendo adiuvat
StPPP VIII p. 296 (a. 1388) : cum Nicolao ... et suis c-bus terminum ... pro capite.
Ib. p. 509 (a. 1398) : wlnera ... quas Mathias, Petrus et ipsorum c-es eidem intulerunt.
Ita passim saec. XV—XVI. Additur gen. obi. violentiae ( AGZ XIII p. 572, a. 1468 ; ib. p. 586 , a. 1468) , repercussionis pignoris ( ib.XVII p. 511 , a. 1504). Cf. ADIUTOR III.
2. współopiekun, pomocnik opiekuna prawnego; unus e tutoribus
AGZ XVI p. 271 (a. 1496) : procurator memoriale posuit, quia procurator Heduigis non respondit alias «ny odmowyl» q-es domine Denowska.
APozn III p. 33 (a. 1503) : Blasius ... cum aliis c-bus suis ... tanquam tutores olim dicti Georgii et eius testamenti executores.
Ad rem cf. P. Dąbkowski, Prawo prywatne polskie I p. 515.
IV. eccl. t. t. koadiutor, pomocnik w zarządzie beneficjum kościelnego, zwł. biskupstwa; clericus in beneficio ecclesiastico (praec. episcopatu) administrando adiutor additus
AKapSąd II p. 13 (a. 1415) : dnus Blidzborius, qui est datus dno officiali c-or.
StSyn IV p. 30 (a. 1420) : rector parochialis ecclesie ... vicario suo ... quem sibi in c-em recepit... auctoritatem absolvendi parochianos... concedere possit.
ArPrawn I p. 183 (saec. XV) : quando datur c-or plebano cum comenda.
Ib. infra c-or propter infirmitatem plebano.
CorpJP III p. 131 (a. 1510) : reverendi ... domini Ioannis de Lasco c-is Gnesnensis perpetui.
ArLit I p. 73 (a. 1521) : decanus cum c-e sibi magistro Michaele.
N. constr. sq.
in c. abl.
Tom. XV p. 662 (a. 1533) : dominus Vilhelmus marchio Brandeburgensis et c-or in archiepiscopatu Rigensi.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)