General
Full Entry
More

CIRCUMVOLVO

Grammar
  • Formscircumvolvo
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ere, -volvi, -volutum
Meaning Outline
  • I.
    • A. propr.
      • 1. obvolvere, circumligare.
      • 2. + (ferro circumdare, munire
    • B. transl.
      • 1. concr. circumdare, cingere, tegere
      • 2. abstr.+ morbo, malitia, ambiguitate) invadere, afficere, opprimere
  • II.
    • 1. convolvere, volvendo complicare (pannum)
    • 2. pass.
      • a. circumagi, in orbem torqueri.
      • b. + alicui rei circum aliquid circumagi.

Pełne hasło

CIRCUM-VOLVO, -ere, -volvi, -volutum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • A.
I.
A. propr.
1. owinąć, zawinąć; obvolvere, circumligare.
Constr.
a. sq. abl. instrumenti.
b. sq. cum:
NIC. POL. p. 138, v. 4 : plaga ... cum panno lineo c-atur.
2. okuć, obić (metalem); circumdare, munire (ferro sim.)
DŁUG. Hist. I p. 80 : omnes equi ... ungulae ferro undique c-tae.
CracArt V p. 346 (a. 1537) : horalogia ... rotunda c-ta laminibus de auricalco.
B. transl.
1. de concr. przykrywać, otaczać, osłaniać; circumdare, cingere, tegere
AGZ XIX p. 295 (a. 1479) : arestavimus currum ... alio curru c-tum circumquaque porta et curru clausum.
Ztschr. IV p. 309 (a. 1501) : ingens inundacio aquarum, sic ut omnia fere loca monasterij c-ti necnon repleti fuerunt.
KOMOR. p. 157 : visa est lux mirabilis ... eum c-sse.
2. de abstr. ogarnąć, opanować, dotknąć (o chorobie, zawiści, wątpliwości); invadere, afficere, opprimere (de morbo, malitia, ambiguitate)
PommUrk II p. 503 (a. 1283) : ne ... hanc nostram confirmationem ... in posterum cuiusquam malicia ... c-at (cf. ib. III p. 147, a. 1292).
PommUB p. 457 (a. 1294) : ne ... super hac venditione ... quemquam ... ambiguitas aliqua c-at (cf. PommUrk III p. 295, a. 1297).
StPPP VII p. 112 (a. 1497) : languore pedum oppressus minorique valetudine c-tus.
Ib. p. 113 (a. 1497) : gravibus infirmitatibus c-tus.
II.
1. zwijać (sukno); convolvere, volvendo complicare (pannum)
APozn II p. 239 (a. 1491) : integrum stamen panni ... c-tum.
Ib. quadraginta ... pannos una cum c-tis eciam Czwickowiensibus.
2. pass.
a. obracać się, kręcić, wirować; circumagi, in orbem torqueri.
N. constr. sq.
per :
PommUrk III p. 57 (a. 1288) : rote molendini ... per eas aquasc-untur.
N. part. perf. loco adi. :
skręcony, kręty; contortus
KodKWil p. 474 (a. 1494) : candelas... duas magnas c-tas ... pro accensione circa elevationem Sanctissimi Corporis Christi.
RachWaw p. 324 (a. 1543) : pro clave ... ad gradum c-tum (i. e. scalas cochleatas ).
b. alicui rei oplatać się wokoło czegoś; circum aliquid circumagi.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)