General
Full Entry
More

CINGO

Grammar
  • Formscingo
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ere, -nxi, -netum -ngtum
Meaning Outline
  • I. abs. abl.
    • 1.
      • a. (corpus, caput, vestes) cingulo sim. circumdare, redimire.
        • α. med. gladium sibi accingere.
        • β. + aliquem Th. equitem creare
      • b. circumligare, circumvolvere.
      • c. (urbem, arcem) circumcludere, circummunire, circumdare
    • 2. + aliquem virgis verberare, caedere
    • 3. + arborem cortice nudare
  • II.
    • 1. circumiacere, circumstare.
    • 2. milit. circumsistere, circumvenire, obsidere.

Pełne hasło

CINGO, -ere, -nxi, -netum s. -ngtum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • BJ.
  • N.
I. aliqua re (et abs. , abl. latente)
1.
a. (ciało, głowę, ubranie) opasywać, przepasywać; (corpus, caput, vestes) cingulo sim. circumdare, redimire.
N.
gladio
α. med. pass. przypasywać sobie miecz; gladium sibi accingere.
β. act. aliquem pasować na rycerza; equitem creare (cf. Th. III 1063,36 sqq.)
GALL p. 440(= 85,7 M.) : Bolezlavus ... nondum c-tus gladio.
Additur
militari :
ChrPP p. 456 : pater fecit eum c-i gladio militari.
Eodem sensu
aliquem militem:
KomKadł p. 353 : illum ... militem c-xit.
Cf.
KodMaz(L) p. 33 (a. 1298) : miles noster c-tus Paulecz.
Item
aliquem in militem :
UrkBBr, p. 67 (a. 1276) : cum filium ducis in militem c-i contingeret.
DŁUG. Op. p. 619 : nepos noster ... quem in militem ... c-xisti.
Porro aliquem militia:
AAlex p. 281 (a. 1503) : reliqui ... pro vana gloria militia c-tis superiores essent.
Denique abs. militem:
MPH II p. 901 (a. 1410) : rex ad mille ... milites c-xit.
Tom. VI p. 331 (a. 1523) : milites creabantur et c-bantur per utrumque principem.
N.
cruce cinctus rycerz zakonu krzyżackiego; Cruciferus
MPH V p. 906 (a. 1386) : a Sclawis victi et perfracti cruce c-ti.
b. owinąć, opakować; circumligare, circumvolvere.
c. (miasto, zamek) zamknąć wokoło, otoczyć, obstawić; (urbem, arcem) circumcludere, circummunire, circumdare, v. gr. muro (et abs. ), militibus, obsidione.
2. aliquem virgis et abs. : chłostać; verberare, caedere
KsgRachKr II p. 175 (a. 1397) : racione furti ... virgis c-tus.
AKapSąd III p. 23 (a. 1466) : quosdam fures ... ad sanguinis effusionem c-xerit.
Item
cingulo
ib.I p. 812 (a. 1520) : eandem ... cingulo ... c-bat estimans percussionem ad XX marcas.
Syn.
per cutere ( StPPP X p. 87, a. 1425). Cf. Th. III 1067,59 sqq.
3. arborem odzierać z kory; cortice nudare
GLcerv p. 477 : c-re arborem ... pro illam in orbem deglabrare seu delibrare «odrzedź z skory».
Cf. Th. III 1065,69 sqq.
II.
1. znajdować się dookoła, otaczać; circumiacere, circumstare.
Praec.
aliquem vel latus alicuius towarzyszyć komuś; comitari, circumstipare. Transl. należeć do najbliższego otoczenia; circa aliquem esse, a latere alicuius esse
*Dogiel IV p. 272 (a. 1530) : qui viventis monarchae c-unt latus atque sunt ei ... a consiliis.
2. milit. (sensu hostili) obstąpić, okrążyć, osaczyć, oblegać; circumsistere, circumvenire, obsidere.
Item transl. vel in imagine de abstr.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)