General
Full Entry
More

ARCA

Grammar
  • Formsarca, archa
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ae
  • Part of Speechnoun
  • Genderfeminine
Meaning Outline
  • I. cista.
  • II. cista,qua pecunia servatur,thesaurus
    • β. + arcae hydropicus venter
  • III. capulus, sarcophagus.
  • IV. eccl.+ sacra pyxis, qua Eucharistiae Sacramentum recon- qua tabulae Veteris Testamenti legum conservabantur
    • 3. navis Dei mandato a Noe exstructa, qua tempore diluvii se suosque servavit
    • 7.

Pełne hasło

ARCA s. ARCHA, -ae f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
BJ.
  • A.
  • N.
[abl. sg. areo : PrPol p. 280 (a. 1401) : pro quodam furticinio trium marcarum de areo ablato.]
I. skrzynia; cista.
Syn.
cista ( Lites I p. 269, a. 1339 ; KodUJ II p. 200, a. 1460) , scrinium ( ^CodSil I p. 69, a. 1396 ; KodUJ II p. 200, a. 1460).
N. glossam Pol.
GLb p. 8 : a-a «zachovanie, skrzynia».
N. constr. sq.
pro :
APozn II p. 263 (a. 1493) : a-am pro reservacione capitis Sancti Adalberti.
II. skrzynka na przechowywanie pieniędzy, szkatuła, skarbiec; cista,qua pecunia servatur,thesaurus.
N. locut. a.
arca turget skarbiec jest pełen po brzegi; i. q. pecuniis plena est
CRIC. p. 20, v. 3: si mea turgeret fulgentibus a-a Philippis. Opp.atteritur:
Tom. III p. 379 (a. 1515) : a-a itaque attrita animus idem manet,
β. arcae hydropicus venter :
KADŁUB. p. 60 : non venter ydropicus a-e te premit.
Item in imagine
memoriae (mentis)
NIC. BL. Serm. I p. 104 : et Mater Christi conseruabat omnia verba haec in a-a memoriae conferens ea in corde suo (cf. Vlg. Luc. 2, 19 ).
SSrSil IX p. 244 (a. 1467) : calumnias... ex putrida a-a ... mentis tue eructatas.
III. trumna sarkofag; capulus, sarcophagus.
N. glossam Pol.
GLb p. 8 : a-a «trvnna».
IV. eccl. I. tabernakulum; sacra pyxis, qua Eucharistiae Sacramentum recon- ditur
*KodKrak p. 552 (a. 1441) : dictum Sacramentum in a-a sumptuosi auri et pretiosorum lapidum ... reseruatum
. 2. foederis
et abs. arka przymierza; qua tabulae Veteris Testamenti legum conservabantur
*CodEp II p. 472 (saec. XV in eunte): a-a federis maximo cultu celebrata.
Cf. Vlg. Num. 10, 33 et passim.
3. arka Noego; navis Dei mandato a Noe exstructa, qua tempore diluvii se suosque servavit
CodEp II p. 472 (a. 1393) : ipse Noe extincto diluviis seculo paucos per a-am a morte exemit.
CRIC. p. 157, v. 16: genus omne hominum servaverat olim a-a.
Cf. Vlg. Gen.
7. 18 et passim.
N. in imagine:ucieczka, schronienie; refugium
DŁUG. Op. p. 263 : ducissam Cunegundim ... a-am atque portum tutissimum omnium afflictorum ... vocitarent.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)