- F.
- Th.
- Bl.
- S.
I.
1.
propr. uwaga,
zastanowienie; actus animadvertendi, attentio,
consideratio.
Syn.
meditatio (
AKapSąd II
p. 661, a.
1491).
N.
locut.
α.
a-is miseratio
i. q. miserationis plena animadversio
Lites II p.458 (a. 1411) : pio compassionis affectu perpendentes et salubris a-is miseracione ... revolventes etc.
β. a-e compensare (
KodKKr II
p. 408,
a. 1416)
; considerare (
DŁUG. LibBen I
p. 566
)
; duci (
AKapSąd II
p. 661, a.
1491)
; perpendere (
KodTyn
p. 202, a.
1407)
; in animo revolvere ((
Lites II
p. 458, a.
1411
;
KodMp IV
p. 354, a.
1440).
;
γ. a-em habere super aliqua re (
Concl.
p. 139,
a. 1514).
2.
transl.
troskliwość, dbałość; sollicitudo, cura alicuius rei
MPH IV p. 444 (a. 1454) : sepulcrum quod ... sine debita a-e et honore iacuit.
StCrac p. 90 (a. 1564) : cuius rei a-o ... domino praesidenti ... est commissa.
II.
nagana, kara; castigatio,
reprehensio, poena.
Syn.
censura (
KodWp I
p. 45, saec.
XII)
; muleta (
KodPol IV
p. 160, a.
1473)
; severitas (
KodWp II
p. 391, a.
1391).
N.
α. capitularis (
StKapWł
p. 169,
a. 1572).
β. ecclesiastica (
KH XXIV
p. 69, saec.
XII).
γ.
gladii
kara śmierci;
poena mortis.
δ. poenarum (
ConcPol VI
p. 312, a.
1586).
N. locut.
α. a-o in (contra) aliquem fit (
DŁUG. Hist. I
p. 321
et saepius); aliquem plectit (
KodKKr
I
p. 126, a.
1288).
β. a-em in aliquem exercere
(
DŁUG. Hist. V
p. 383
;
CorpJP III
p. 138,
a. 1510)
;; extendere (
KodPol IV
p. 160, a.
1473
et saepius); facere (
DŁUG. Hist. V
p. 602
)
.
γ. a-e coercere (
AKapSąd III
p. 336, a.
1517)
; condemnare (
KH XXIV
p. 69, saec.
XII)
; ferire; percellere (
CodEp III
p. 76, a.
1455)
; plectere (
DŁUG. Hist. I
p. 56
)
; punire (
KodMp I
p. 45, saec.
XIII
et saepissime).
δ. ecclesiasticae a-is anathemate condemnare (
KH XXIV
p. 69,
saec. XII).
ε. severitatis et a-is sarculo
praecidere (
KodWp II
p. 391, a.
1326).
ζ. a-em sentire (
KodMp II
p. 135, a.
1275
;
Lites I
p. 456, a.
1337)
.
III.
in Deum
sprzeciwianie się,nieposłuszeństwo?
actus resistendi, inoboedientia?
DŁUG. Op. p. 264 : mea delicta, meaeque multiplices a-es in Deum ... maiores ... poenas deposcunt.