General
Full Entry
More

ALLEGO-1

Grammar
  • Formsallego, adlego, alligo, aligo
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -are, -avi, -atum
Meaning Outline
  • I.
    • 1. + aliquem ad aliquem locum legare, mittere.
    • 2. iur.+ causam agendam delegare
  • II. iur. afferre, proferre, affirmare
  • III. iur.
    • 1. praeter cetera tradere alicui
    • 2. transl.+ ALLEGATIO II. tradere tribuere
  • IV.
    • 1. + furticinio furari
    • 2. certiorem facere

Pełne hasło

AL-LEGO s. ADLEGO s. ALLIGO s. ALIGO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
I.
1. aliquem wysłać; ad aliquem locum legare, mittere.
2. iur. causam zlecić do prowadzenia; agendam delegare
AGZ XIX p. 282 (a. 1482) : nblis Andreas, cui causa est a-ta coram iure a nbli Iohanne ... proposuit etc.
II. iur. t. t. przytoczyć, powoływać się na coś, twierdzić; afferre, proferre, affirmare (syn. proponere: Lites II p. 223, a. 1312 ; AKapSąd III p. 68 a. 1499).
N. glossas Pol.
RFil XXIV p. 364 (a. 1428) : a-re «poszwyadczacz».
KsgPrzem II p. 52 (a. 1448) : debuit a-re ... impedimentum legale ... et non a-uit alias «nye przinosl».
Inde part. perf. pl.
a-ta to, co strona twierdzi w sądzie; ea quae ab altera partium in iudicio proferuntur (syn. propositum, propositio). Cf. ALLEGATIO I .
Constr.
A. a. aliquid.
N.
ZabDziej II p. 194 (a. 1484) : in causa iniurie verbalis, quam intulit sue uxori a-ndo adulteram.
b. sq. dupl. acc.
AKapSąd III p. 22 (a. 1466) : dum ... se ... pauperem a-ret.
c. sq. acc. c. inf. d. sq. quod vel quia :
AKap Sąd III p. 5 (a. 1449) : a-verunt, quod villa ... fuit locata.
MazZHerb p. 176 (a. 1501) : a-ns quia maior pena sequitur super kmethone quam nobili.
e. sq. quomodo :
AKapSąd II p. 10 (a. 1415) : reus a-ns, quomodo ibidem emisset ... hereditatem.
Ib. I p. 16 (a. 1432) : a-bat quomodo ... rex venit pro interesse suo.
B. a. pro aliquo.
N.
α. sine obiecto
DyplMog p. 32 (a. 1231) : illis ... pro quibus modo ... iustitia modo ... parsimonia ... circa nos videtur clarius a-re.
CodSil V p. 272 (a. 1340) : nunquam intendimus ... aliquem turbatorem ecclesiae excusare nec a-re pro illo.
β. pro innocentia sua na dowód niewinności; innocentiam suam probando
AKapSąd III p. 136 (a. 1509) : a-ns pro innocencia sua ignoranciam omnium ... premissorum.
b. contra aliquem vel aliquid:
AGZ XI p. 153 (a. 1438) : Stephanus a-vit alias «opowyedal szye» contra et adversus ... Nicolaum pro eo, quemadmodum etc.
AKapSąd III p. 60 (a. 1489) : a-vit excipiendo contra commisionem.
c. alicui in detractionem:
ArPrawn X p. 238 (a. 1408) : nec a-re eis in detraccionem.
d. in contrarium:
KADŁUB. p. 184 : Kazimiri licet absentis virtutibus in contrarium a-ntibus.
DŁUG. Hist. II p. 140 : omnibus, quae in contrarium a-bantur, abrogatis.
C. de modo a. sq. abl.
MARTIN. OP. Marg. fol. 5a : aduocatus non debet opprobriis sed ratione a-re.
b. sq. in c. abl.
PH XLI p. 220 (a. 1480) : a-re in decretalibus.
Ib. in iure a-re.
c. per aliquid:
KodKKr I p. 245 (a. 1351) : per prescripcionem a-ns asseruit per modum responsionis et dixit etc.
III. iur.
1. przekazać komuś dodatkowo; praeter cetera tradere alicui
KodMp III p. 2 (a. 1333) : item de speciali gracia nostra a-amus ecclesie ... mansum liberum.
AGZ IX p. 124 (a. 1481) : ad ... omnia premissa a-o tres ornatos.
2. przekazać; tradere
KsgPrzem I p. 260 (a. 1439) : adveniens coram ... advocato ... Funkowo a-uit ortum suum Szekerczyne tam late et longe prout sola tenebat.
Cf. ALLEGATIO II. Inde transl. przypisać, poczytać; tribuere
KodPol II p. 912 (a. 1456) : si ipsum castrum ... perdi contigerit, hoc honori suo neque dampnis suis a-re et ascribere non debemus.
IV. singularia
1. furticinio ukraść; furari
AGZ XIII p. 176 (a. 1445) : Elias equos ... furticinio crimine a-vit alias «okradzebyl».
2. zawiadomić; certiorem facere
KodUJ II p. 16 (a. 1442) : abbas ... doctores et magistros adibit et ipsos in ipsorum convocatione super hoc facta a-bit.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)