- F.
- Th.
- S.
- Dc.
- A.
JusMet p. 222 (a.1517) : secreta ... fideliter ... tenebo, nec ea alieni revelabo, nisi leg. alicui.]
I.
abs.
1.
cudzy, nie mój, nie nasz;
qui ad alterum spectat, non meus,
non noster
(opp.
proprius).
N.
locut.
aes
długi; pecunia
alteri debita.
N. subst.
a-um
cudze pole;
ager alterius.
2.
obcy, należący do innej rodziny, innego miasta, kraju itp.
; qui ad aliam familiam, urbem vel nationem pertinet,
extraneus.
Eodem sensu loco subst. usurpatur. N. glossam Pol.
AGZ XV II p. 177 (a. 1479) : tanquam a-i alias «opczyszna»;
ib. : coram a-is alias «przedh opczyszna».
3.
inny;
i. q. alter, alius
KsgŁawKr p. 105 (a. 1373) : nullus a-us quam ipsi Sophia et Steffanus ... debet in ea domo habitare.
StPPP VIII p. 225 (a. 1387) : Andreas ... Pasco ... Jan ... de uno signo, isti sunt de a-o: Micko ... Dziuisius.
4.
nieodpowiedni, niestosowny;
ineptus.
N.
locut.
α.
tempus
nieodpowiednia, niezwykła pora; tempus
minime aptum,
insolitum.
β.
animus
nieudolny, niezdolny; inutilis
ADAM p. 307 : quae morbi gravamina evenire solent, non animum a-um reddunt, sed instrumenta animi ... affligunt.
II.
sq.
obiecto
A.
de rebus
1.
obcy, nieznany komuś; ignotus
alicui
Tom. VI p. 126 (a. 1522) : notum facimus universis ... a quorum cognitione presentium literarum series non erit a-a.
ArPrawn VII p. 277 (a. 1529) : notum facimus ... praesentibus et futuris, in quorum cognitione praesentium literarum series non erit a-a.
2.
sprzeczny, niezgodny z czymś; contrarius, minime congruens.
Constr.
a.
c.
a, ab.
b.
c.
dat.
N.
locut.
a-a voluntas erga aliquem
nieżyczliwość;
inimicitia
Tom. VI p. 285 (a. 1523) : que causa … mti tam a-e voluntatis erga vos retinende materiam prebuerit.
B.
de hominibus
1.
ab aliquo
trzymający się z dala, niechętny, wrogi;
remotus, minime
favens, inimicus.
N.
constr.
a.
c.
dat.
b.
abs.
2. ab aliqua re
a.
secunda:
pozbawiony;
expers.
N.
constr. c.
in:
*PreusUB I 2 p. 293 (a. 1285) : in perceptione ... silve et pas cuorum nullatenus erit a-us.
N.
locut.
α.
a beneficiis ecclesiasticis, a sacratissimo
Corpore et
Sanguine Christi
wykluczony; exclusus
*Kod Pol I p. 10 (a. 1155) : si qua ... persona ... contra eam constitutionem ... venire temptaverit ... a sacratissimo Corpore ac Sanguine Dei ... a-a fiat.
StSyn VII p. 11 (a. 1217) : omnes tales … anathema incurrant et a beneficiis ecclesiasticis penitus sint a-i.
β.
ab alicuius fidelitate, ab aliqua
voluntate
ten, który sprzeniewierzył się komuś
lub
czemuś; qui prodidit aliquem
vel aliquid
KodPol IV p. 208 (a. 1508) : nobis ... fidem suam obligarunt, quod ab hac voluntate nequaquam a-i esse debent.
*Tom. X p. 171 (a. 1528) : quod ... Rincon factus a fidelitate nostra a-us et profugus.
γ.
aliquem super aliqua re a-um facere
pozbawić kogoś prawa do czegoś;
iure privare
APozn II p. 112 (a. 1482) : super quo … censu ... omnem meam proximitatem ... facio a-am.
b.
a re molesta:
wolny;
immunis, liber.
N.
ab
aliquo :
DŁUG. Op. p. 598 : placari nullatenus vos posse asseritis, donec feceritis vos a nobis in toto a-um.
c.
α re indifferenti:
trzymający się zdała, niechętny, wrogi;
remotus, minime
favens, inimicus.
N.
locut.
se ad aliquid a-um reddere
okazać się obojętnym;
negligentem se
ostendere
CodVit p. 554 (a. 1422) : rex Polonie ... proprias iniurias levipendens se ad premissa reddidit a-um et in omnibus punctis ... huiusmodi federa ... servavit.
N.
constr.
a.
c.
dat.
b.
c. ad,
cf.
III.
w niejasnym znaczeniu; sensu
parum perspicuo
StPPP VII p. 238 (a. 1544) : sciens iudex ... alicuius facti veritatem ... invenit oppositum ex allegatis et probatis, puta scit accusatum ad aligenam aliquando iuste damnandum, tamen testes aliud deponunt (nisi leg. ad aliquam sc. poenam,cf. ).