General
Full Entry
More

ADVERTO-1

Grammar
  • Formsadverto
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ere, -ti, -sum
Meaning Outline
  • I. vertere ad aliquam rem
  • II. abs.

Pełne hasło

AD-VERTO, -ere, -ti, -sum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • A.
[ part. praes. advertans CodSil X p. 192 (a. 1357) : premissa singula ... sollicite advertantes; ArPrawn X p. 119 (a. 1403) : non advertans ministerialem nostrum.]
I. zwracać; vertere ad aliquam rem (v. g. oculos).
II. animum vel abs. i. q. animadvertere.
Constr. :
a. abs.
b. sq. acc.
c. sq. ad.
d. sq. dat.
e. sq. acc. c. inf.
f. sq. quod.
g. sq. enuntiato interrogativo.
1. zwracać uwagę; animum intendere.
N. locut.
auriculis
PAUL. CR. p. 32 v. 522: a-te auriculis verbula nostrr piis
; inde
2. brać pod uwagę, zważać na kogoś lub na coś,troszczyć się o coś; respicere, curare aliquem,aliquid
StSyn III p. 57 (a. 1320) : non a-ntes quod male ablata ... sunt tantummodo per locorum antistites dispensanda.
KodWp II p. 392 (a. 1326) : nonnulli seculares iudices terminos proprie iurisdicionis transgredientes nec a-ntes, quod nemo debeat falcem suam in messem mittere alienam.
Ib. III p. 412 (a. 1347) : dux ... nos defendere ab eisdem malefactoribus ... omnino non a-it.
ArPrawn I p. 21 (saec. XV) : predicta non a-ntes ... ac ecclesiasticam auctoritatem vilipendentes.
N. gerund. pro part. perf.
ZabDziej II p. 504 (a. 1489) : ob defectum solutionis infra unius mensis spacium non a-ende.
N. locut.:
ius uznać kompetencję sądu; auctoritatem iudicii observare
AGZ XIV p. 273 (a. 1448) : Conradus exaudita proposicione recessit a iure non a-ns ius.
ZabDziej I p. 82 (a. 1467) : ego ius hoc non audio neque a-re volo, sed ad dominum meum me ... revoco;
simili sensu: se a-re ad ius
APozn I p. 387 (a. 1465) : Johannes ... nolle se iuri civili subicere ... asseruit, a-ndo se ad ius terrestre;
insidias a-re wystrzegać się; cavere
CodVit p. 429 (a. 1418) : semper ipsorum (sc. Cruciferorum ) oportet nos a-re insidias.
3. spostrzec, zrozumieć; comprehendere, intelligere.
4. sq. in karać; animadvertere, punire.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)