- F.
- Th.
- S.
- B.
- BJ.
I.
przyjmować, otrzymywać, obejmować w posiadanie; accipere,
in possessionem venire
A. aliquid
propr.
et
transl.
v.
gr.: altare (
AKapSąd II
p. 10
)
, beneficium (
StPPP III
p. 34
)
, bona (
APozn I
p. 64
)
, boves (
KodMp I
p. 27
)
, coadiutorias et reservationes (
ArHist VIII
p. 363
)
, curam (
MatPis I
p. 53
)
, decanatum (
LibProm
p. 23
)
, ecclesiam (
KodPol I
p. 125
)
, fidem (
DŁUG. Hist. I
p. 138
)
, hortum (
KsgŁawKr
p. 314
)
, ius civile (
KodKrak I
p. 434
)
, pecunias (
KodKKr I
p. 72
et alibi saepius.
N.
in satisfactione sufficienti
KsgHenr
p. 82
)
, onus executionis (
AKapSąd III
p. 193
)
, ordinem Carthusiensem (
StPPP X
p. 54
)
, praebendas (
DŁUG. LibBen I
p. 205
)
, regnum (
DŁUG. Hist. III
p. 290
)
, testimonium veritatis (
KodMp II
p. 45
) .
N.
locut
.:
α.
agros
osiąść, zyskać posiadłość ziemską; fundos, sedem alicubi habere, ponere
TPaw III p. 553 (a. 1399) : Martinus kmeto ... evasit Derskonem ... quod agros in civitate sua nunquam a-vit, vulgariter «ossadl».β. calumnia a-ri spotkać się z oszczerstwem, przez jakiś zarzut, oszczerstwo ponieść szkodę; in suspicionem trahi, aliqua re obiecta damnum pati
PommUB p. 219 (a. 1274) : que geruntur a viris prudentibus, ne qua possint a-ri calumpnia, perhennari solent... testimonio literarum.γ. conventionem, venationem brać udział, uczestniczyć w zjeździe, polowaniu; participem esse conventionis, venationis
PP V p. 92 (a. 1428) : omnes predicti singuli in omnibus hereditatibus ... venationes castorum habebunt sic, quod unus sine aliis venationem castorum non a-bit, aliis non auisatis.
B. aliquem
1.
propr.
CorpJP III p. 138 (a. 1510) : mandamus Tuae Sinceritati, ut ... fugitivos homines ... non a-ndos mandet.
N. constr.
a. (ad?) laborandum (do
pracy; ad laborandum)
KodKrak I p. 434 (a. 1456) : omnis ... ab aliunde veniens, antequam (ad?) laborandum fuerit a-tus.
b. ad se
StPPP XI p. 217 (a. 1448) : Nicolaus patrem suum ... debebit obtinere et a-re ad se.
c. aliquem in episcopum (episcopus=procurator, dispensator )
PrzywKr p. 9 (a. 1370) : quem ipsi (sc. Iudaeus Lewko eiusque heredes ) in episcopum temporis successu duxerint a-ndum.
2.
transl.
a.
in gratiam
przyjąć kogoś do łaski;
aliquem in gratiam
recipere
MIECH. p. 74 : Boleslaus ... a-uit eum (sc. Zbigneum ) in gratiam.
b.
in probum
hominem
uznać kogoś za uczciwego; aliquem virum
probum esse putare
ZabDziej I p. 86 (a. 1470) : eum vellitis in probum hominem a-re.
II.
transl. przyjąć coś,
godzić się na coś; aliquid probare, admittere, agnoscere
KodMp II p. 34 (a. 1227) : preposito ... eandem transactionem libenter a-nte.
KodWp I p. 132 (a. 1233) : si ... episcopus ... causam illam non a-verit.
Ib. II p. 24 (a. 1290) : quam commutationem nos ratam habentes a-vimus;porro: condicionem ( DŁUG. Hist. I p. 436 ) , decretum ( AKapSąd III p. 334 ) , depositionem pecuniarum ( ArHist X p. 136 ) , locum et tempus ( ArPrawn I p. 338 ) , ordinationem ( KsgŁawKr p. 135 ), processum privatum ( AKapSąd I p. 119 ) , renuntiationem ( KodMp II p. 208 ) , viarum securitatem et libertatem ( Lites II p. 249 ) , sententiam ( AKapSąd III p. 12 ) , studia ( DyplMog p. 103 ), venditionem ( KsgŁawKr p. 124 ) .
III.
iur.
t. t.
1. aliquid
a.
iudicium
brać udział w
rozprawie, zjawić się w sądzie na rozprawie; in iudicio
comparere
ArPrawn X p. 129 (a. 1403) : veniens famulus ex parte Philippi ... disposuit terminum contra Mathiam ... quod ... Philippus tunc temporis fuit in negocio ... regis, quod non potuit iudicium a-re.
b.
quaestionem
wnieść skargę do sądu;
actionem instituere, lege agere
MonDipl p. 22 (a. 1275) : coram iudice monasterij ... si quis aliquid questionis a-re voluerit, suam iusticiam prosequatur.
c.
iudicio
sądownie przyjąć do wiadomości; iudicii auctoritate confirmare
StPPP II p. 363 (a. 1432) : rex ... hanc resignacionem ... fecit iudicio a-re alias «przigyacz».
d.
iuramentum testium
przyjąć przysięgę (świadków), uznać ją za ważną; ius
iurandum a testibus praestitum ratum esse censere
KodMp II p. 110 (a. 1258) : pars aduersa ipsorum (sc. testium ) iuramentum ... non petiuit nec exhibitum a-uit.
e.
litteram
uznać jakieś pismo,dokument za ważny; scripto alicui ut
rato auctoritatem tribuere
AGZ XIII p. 103 (a. 1441) : Znyn literam a-vit alias «spravil», quam prius increpavit, dicens quia est bona litera.
f.
terminum
otrzymywać wzgl.przyjąć,
zgodzić się na termin
rozprawy; diem,tempus quo iudicium fiat accipere, probare
KodMp II p. 150 (a. 1280) : quem (sc. terminum ) vna cum domina duximus a-ndum.
Lites I p. 12 (a. 1320) : deliberare ... an huiusmodi terminum a-ret.
KodWp I p. 492 (a. 1336) : ad producendos testes ... in Kalis terminum a-vit.
g.
vestigium
podjąć «ślad» tj. obowiązek ścigania
przestępcy; officium
latronem prosequendi suscipere
CorpJP III p. 668 (a. 1522) : debet damnum sufferens a-re vestigium et prosequi ulterius.
2. aliquem
a.
personam
mieć przy sądzeniu wzgląd na czyjąś osobę;
in iudicando alicui favere
ArHist IV p. 253 (a. 1357) : tenemur iusticiamexhibere ... non personam hominis a-ntes sed iustum iudicium iudicantes.
APozn II p. 432 (a. 1501) : iuramus ([sc. consules)] ... iniusticiam secundum melius intelligere nostrum deprimere, nullius personam a-re.cf. ACCEPTIO IV 1 ACCEPTATOR ACCEPTATIO β ACCEPTOR ACCEPTRIX.
b.
testes
godzić się,by ktoś wskazany przez stronę przeciwną był świadkiem; aliquem ab adversario indicatum testem admittere
StPPP VIII p. 586 (a. 1398) : quod testes debuit a-re, testes per Petrum ductos.
TPaw IV p. 672 (a. 1398) : Zmiclina voluit predictum hominem a-re et accepit (jako świadka,testem ).
StPPP VIII p. 802 (a. 1400) : frater ... producentis, quem pro duobus testibus a-uit.
N.
locut.
aliquem ad aliquid faciendum
(i. e. admittere,ut faciat)
StPPP VIII p. 938 (a. 1400) : Warmusz ministerialis deputatus ad videndum, quem ambe partes a-uerunt ad videndum.Cf. ACCEPTIO IV 2.