- F.
- Th.
- Dc.
- L.
- N.
CodEp II p. 91 (a. 1417) : si exulari opporteret, mundus est michi patria.
AKap p. 227 (a. 1575) : omnia in peius ruere et iusticiam exulari.Cf. Th. V 2, 2106, 19.]
I.
intrans.
A.
propr.
1.
przebywać na wygnaniu,tułać się; in exilio esse, vagari.
N.
part. praes.
loco
adi.
exulans,,
-ntis
wygnany;
expulsus.
2.
iść na wygnanie, zostać wypędzonym, wyrzuconym;
in exilium ire, expelli, eici (praec. de patria regno, terra sim.). Inde sensu latiore i. q. odejść,wyjechać, oddalić się; eggredi, abire, proficisci
PrPol p. 108 add. (a. 1390) : Petrus factus in eis avisatus de regno protinus e-uit.
KrMU p. 90 (a. 1427) :
nostri determinantes paternis relictis edibus pro capiendis artium dogmatibus a iuventute e-erunt.Ita saepius.
B.
transl.
1.
być pozbawionym czegoś, wykluczonym, wyłączonym z czegoś;
exclusum, separatum esse ab aliqua re (praec.
de hominibus, item de mente:
KodUJ I
p. 111,
a. 1416).
2.
zostać wypędzonym, odepchniętym, wygnanym; expelli, eici, extrudi
dicitur
praec.
de
abstr.
,v.
gr. barbarie (
IANIC.
p. 190, v. 165
)
, bono ordine et correctione malorum (
DŁUG. Hist. V
p. 41
)
, decore (
CRIC.
p. 58, v. 31
)
, dogmate (
ROYZ. I
p. 161, v. 26
)
, pace (
RHist XLVII
p. 154, a. 1409)
, ratione (
FormJ
p. 25
)
.
Constr.
ad A—B: indicatur unde?
a.
sq.
abl.
b.
sq.
ab. c.
sq.
de. d.
sq.
ex.
Indicatur quo?
a.
sq.
dat.
finali.
b.
sq.
ad
*CIOŁ. Lib. I p. 154 (a. 1440) : dum contingenciarum temporibus ... coactos nos de propriis ad terram alienam ... opportuisset e-re.c. sq. in c. acc. Indicatur tempus: sq. acc.
HUSSOW. p. 17, v. 229 : victus abiit maerens et totos e-at annos.
II.
trans.
1.
propr. posłać na wygnanie, wypędzić, zesłać; in exilium mittere, expellere.
2.
transl. wypędzić, oddalić, usunąć; expellere, propulsare, removere a. homines. b. res
abstr.
,
v.
gr. oblivionem ab humanis negotiis (
AGZ II
p. 55, a. 1406)
, pacem (
CodVit
p. 511, a. 1420)
, rixas, vitia sim.
de civitatibus (
KodWp III
p. 100, a. 1358)
.
Constr.
ad 1—2: indicatur unde?
sq.
ab, de, ex.
Indicatur causa:
sq.
propter:
APozn III p. 5 (a. 1502) : propter crimen falsitatis monete ... per ... regem Polonie ... fuerat e-tus.