- F. (s.
- v.
- extentio),
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- L.
- N.
I.
propr. : naciągnięcie, napięcie (łuku, sznura), wyciągnięcie (palca, ręki); intentio (funis, arcus; additur
et sagittarum :
ARect I
p. 607, a. 1522),
porrectio (digiti, manus)
.
N. locut.
manuum violentarum
napaść, zaczepka; aggressio, impetus
AKapSąd III p. 64 (a. 1494) : extimans ... dehonestacionem manuumque violentarum e-em ... ad CCC flor.
N. meton.
radiorum lucis
i. q.
radii extensi :
VITELO Opt. p. 472 : virgae dicuntur radiorum e-es per nubes.
2.
rozłożenie, rozpostarcie (ramion), rozwinięcie (sztandaru);
porrectio, explicatio (manuum, brachiorum;
item
vexilli:
DŁUG. Hist. IV
p. 21
).
N.
crucis:
MARTIN. OP. Serm. p. 368 nlb. : Christus ... post ... ieiunium et tandem per crucis e-em attenuatus.
PEREGR. fol. A IIa : istam ... viam ambulavit Filius Dei ... per ieiunium ... et tandem per crucis e-em.
II.
transl.
A.
1.
de spatio: poszerzenie, rozprzestrzenienie, powiększenie; dilatatio, amplificatio, augmentum
a.
rerum concr.
v.
gr.
ventris.
N. definitionem phil.
GŁOG. Hisp. fol. 5 Ib : proprie ... e-o est dilatatio quantitatis realis.
Additur
magnitudinis (
GOST. Th. fol. c 8b)
.
Iuxta posita
protensio (
WROCŁ. Epit. fol. e 5a
:
protensionem vel e-em mobilis de parte prioris spacij in partem posteriorem)
, rarefactio (
STOB. Parv. fol. F VIb : augmentatio ... fiat per ... rarefactionem et e-em partium).
b.
log. poszerzenie zakresu terminu; definit
BYSTRZ. ParvLog fol. I IVa : e-o est acceptio termini sub diuersis habitudinibus actus et potencie.
Ib.fol. l IIIb : ampliatio est e-o termini communis a minori suppositione ad maiorem (cf. WROCŁ. CongLog fol. b 3b).
2.
de tempore: przedłużenie (w czasie);
productio
DŁUG. Op. p. 219 : circa ... passionis Dominicae insigne per contemplationis e-em immorata Cunegundis.
Ib. p. 318 : mulieri ... e-e temporis desperanti de vita ... divinum affluit praesidium.
Id. Hist. V p. 220 : qualitas temporum ... non sinebat interdictum huiusmodi ampliori e-e produci.
3.
sensu latiore: rozciągnięcie,zastosowanie (zwł. sankcji prawnych); actus adhibendi, exercendi
CodEp III p. 85 (a. 1455) : propter huiusmodi excommunicationis et censurarum in nos ... e-es.
DŁUG. Op. p. 412 : episcopus e-em quoque gladii ecclesiastici paraverat.
ArPrawn I p. 299 (a. 1553) : de e-e brachii regalis.
N. phil.
scientiae practicae ad praxim (
STOB. Aret. fol. a 2b).
N. constr. ad
1—3: a. sq.
gen. b. sq.
ab, cf.
c. sq.
ad,
cf.
d. sq.
in c.
acc.
,
B.
1.
rozciągłość, rozmiary; ambitus, spatium
VITELO Persp. p. 168 : cum ... corporeitas sit e-o corporis secundum trinam dimensionem.
Ib. p. 128 : lumen ... corporalibus dimensionibus corporum, quibus influit, se coaequat et e-e capacium corporum se extendit.
KodMp II p. 229 (a. 1313) : ager rivlos ... sua e-e non excedit.Ita vulgo. Additur a. gen. mensurae, v. gr. trium pedum ( PommUrk VI p. 88, a. 1321) . b. adi.
PommUB p. 366 (a. 1286) : e-o viridis in medio eiusdem aggeris existens.
Iuxta ponitur in textibus phil.
moles (
GŁOG. Anal.
fol. 37a
)
, quantitas (
ExPhys fol. q IIIb
et saepius; item dicitur extensionis quantitas
ib. fol. k IIIa).
Cf.
Th. V 2, 1981, 21 sqq.
Praec.
longitudinis (et latitudinis :
KodMp I
p. 208, a. 1327
; glossa
Pol.
KodTyn p. 120, a. 1354 : de e-e longitudinis quae vulgariter «dluz» nominatur);simili sensu sine voce longitudinis, v. gr. colli ( VITELO Persp. p. 154 ).
N. certam quandam longitudinis mensuram intelligi
KodMaz(L) p. 64 (a. 1353) : de ... e-e muri, que «pranth» vulgariter nominatur.
KsgMaz III p. 62 (a. 1434) : subintromisit se elaborare tres e-es wlgariter «trzi schaszeni» domino Paulo.Occ. odległość; distantia
DŁUG. LibBen I p. 353 : coloni ducturas ... ad trium miliarium e-em faciunt.
2.
wysokość (sumy pieniędzy); summa (pecuniae)
StPPP II p. 734 (a. 1467) : illud totum ... Sta nislaus ... soluere sibi tenebitur et hoc ad e-em XII marcarum.
ZabDziej IV 1, p. 31 (a. 1549) : locator ... tenebitur ad e-em duorum grossorum solvere.
3.
mus. interwał; intervallum (saec. XVI).