Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EXACTIONO

Gramatyka
  • Formyexactiono, exacciono
  • Etymologiaexactio
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I.
    • 1. + villas vectigalia alicui imponere,ab aliquo exigere
    • 2. spoliare aliquem
    • 3. extra actionem ponere?
  • II.
    • 1. exigere (debita,vectigalia,multas)
    • 2. pendere,solvere (vectigalia, debita)

Pełne hasło

EXACTIONO s. EXACCIONO, -are, -avi, -atum (exactio)
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • H.
  • N.
  • K.
I. aliquem
1. obciążać podatkami,ściągać podatki od kogoś; vectigalia alicui imponere,ab aliquo exigere
Ztschr. II p. 410 (a. 1342) : dux Ludovicus non e-vit populum suum, sicut faciunt alii duces.
MATTH. Prax. p. 108 : papa non deberet solos clericos e-ndo gravare.
Lites III p. 37 (a. 1414) : Cruciferos subditos ... villarum episcopalium e-asse et minus iuste e-tos fuisse, decimas aut pecunias decimales ... episcopo debitas dari prohibuisse.
Ita saepius. Meton. villas sim.
ArPrawn V p. 78 (a. 1433) : quicunque ... villas ... e-verit, talias sive collectas imposuerit etc.
2. ograbić kogoś z czegoś; spoliare aliquem
MPH III p. 511 (a. 1398) : si e-asset captivos eosdem, tantas habuisset pecunias, quod terram ... bonam ... emere potuisset (cf. SSrSil I p. 124, a. 1482).
Lites II p. 66 (a. 1412) : Iunceling e-vit militem Sibicionem ... in CXX marcis.
Ita saepius.
N. constr. sq.
in c. abl. ( ).
3. singulare (sensu non satis certo): uwolnić od odpowiedzialności sądowej? extra actionem ponere?
JusPol p. 450 (a. 1496) : si aliquis ... fur ... detentus fuerit et traditus curiae ad carceres et capitaneus eo e-to ... eum dimiserit ... principi solvere poenam ... tenebitur.
II. aliquid
1. ściągać (długi,podatki,karę); exigere (debita,vectigalia,multas)
KsgKaz p. 326 (a. 1394) : Petrus Wayner ... e-vit de XXXXta marcis et habet bene ad CCC marcas.
AKapSąd I p. 739 (a. 1509) : non est auditum exigere pro pena V florenos, prout vos vultis et e-astis.
Inde sensu latiore:
wydrzeć coś komuś siłą; vi eripere
DŁUG. Hist. II p. 459 : dux Hernicus a ... fratribus patruelibus cum e-re aliquas sortes terrarum non posset etc.
2. spłacać,płacić (podatki, długi); pendere,solvere (vectigalia, debita)
CodSil VIII p. 28 (a. 1349) : qui ... debita sua ... vnum annum integrum e-erit siue de eis exaccionem dederit, hic amplius de ... debitorum exaccionis onere ... sit solutus.
KodKrak p. 377 (a. 1367) : quilibet ciuis ... habens ... muraciones suas ... super censu terrestri locatas, talis ... de huiusmodi suis edificiis ... non tenebitur ... e-re velut prius, scilicet secundum numerum marcarum, sed de eisdem ... debebit suam dare siue contribuere exaccionem.
WilkLub p. 1 (a. 1408) : quicunque aliquam aream emerit, pro quantis pecuniis emerit, de illis debet e-re (v. l. -ri:
ArHist III p. 48 ) et non magis.
Constr.
a. sq. ab:
CodEp III p. 428 (a. 1496) : a qualibet persona non habente aliquid, a quo e-ret etc.
b. sq. de
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)