Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DIALECTICUS-1

Gramatyka
  • Formydialecticus, dialeticus, dialectica, dialectica
  • Etymologia ap. nos perraro ante saec. XV—XVI
  • Odmiana -a, -um -ae -orum
  • Część mowyprzymiotnikrzeczownik
  • Rodzajżeńskinijaki
Znaczenia
  • phil.+ demonstrativus) qui rationibus probabilibus minime tamen certis utitur
    • α.
    • β. + propositione logica probabilis demonstrativa v. syllogismo elencho praedicato ratione demonstrativa consequentia

Pełne hasło

DIALECTICUS s. DIALETICUS, -a, -um
  • F.
  • Th.
  • A.
  • S.
(ap. nos perraro ante saec. XV—XVI)
dialektyczny,logiczny,dotyczący sztuki rozumowania (lub stosujący się do jej zasad)]qui arte disserendi utitur vel ad eam pertinet. Praec. in textibus phil. posługujący się rozumowaniem prawdopodobnym; qui rationibus probabilibus minime tamen certis utitur (opp. demonstrativus)
GŁOG. Anal. fol. 7a : in scientijs sermotionalibus probabiliter incedentibus, cuiusmodi sunt scientie d-e.
Ib. fol. 83a : deceptiones et ignorantie ... rarius contingant in scientijs demonstratiuis quam in d-is.
Occ. in malam partem
BYSTRZ. AnalPost fol. l VIIb : diffinitiones ... per quas non apparet causa accidentium in subiecto, d-e et vane sunt (cf. GŁOG. Anim. fol. F IIb).
Dicitur praec. de
arte
sim. Eodem sensu abs. loco
subst. dialectica,, -ae f. , cf. s. v. , item dialectica,, -orum n.
DŁUG. Hist. IV p. 183 : cum ... multum ... d-is oblectaretur Ioannes Hus.
BYSTRZ. Log. fol. t VIIb : isto modo summitur interpretatio in d-is.
Id. AnalPr fol. 1 VIIIb : in d-is potest fieri circulatio.
Ita saepius.
Item de
α. argumentatione ( BYSTRZ. Top. fol. n IIb et saepius), ratiocinatione ( ib. fol. p IIIa et saepius)f disputatione ( ib. fol. 158b et saepius), consideratione ( id. AnalPr fol. f Ia et saepius), etiam de oratione (syn. rationalis id. Top. fol. 158b ).
β. propositione (syn. logica : BYSTRZ. Top. fol. q VIb ; ; probabilis ib. fol. o Ia ; ;opp. demonstrativa ib. fol. n IIa et saepius ib. ; varie variis locis definitur, v. gr. ib. fol. p IIa ; id. AnalPr fol. a IIa ; id. AnalPost fol. b IVb ), syllogismo ( id. Log. fol. a IIIb et passim); elencho ( id. Top. fol. 159a ; GŁOG. ExLog fol. 63a ) ;, praedicato ( BYSTRZ. Top. fol. o VIIa ; GŁOG. Hisp. fol. 35a ) ;, ratione (opp. demonstrativa : BYSTRZ. AnalPost fol. g VIIb) , consequentia ( id. Top. fol. o VIIa). Occ. de homine
BYSTRZ. Top. fol. q VIIb : philosophus vult ... docere opponentem d-um ad arguendum contra respondentem.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)