- F.
- Th. (rec.),
- Bl.
- S.
- Dc.
- B.
- L.
- A.
- N.
I.
intrans.
1.
zejść z właściwej drogi, zboczyć, zbłądzić, oddalić się, odwrócić od czegoś;
aberrare ab aliqua re, declinare, desistere, praec.
a fide (catholica), veritate sim. (
N.
rerum gestarum:
KodWp II
p. 195, a. 1301),
item a consuetudine (
StCrac
p. 70, a. 1540)
, foederis constitutione (
Tom. III
p. 279, a. 1514)
, alicuius moribus (
StSyn I
p. 49, a. 1436)
, alicuius fraternitate (
*CodVit
p. 536, a. 1421),
item a tramite honestatis et oboedientiae (
AKapSąd II
p. 150,
a. 1446).
Syn. et iuxta posita
collabi (
DŁUG. Hist. II
p. 93
)
, recedere (
StCrac
p. 70, a. 1540)
,
relabi (infra 35).
Praec.
α.
iur. popełnić omyłkę w wygłaszaniu formułki przysięgi lub pozwu;
in pronuntiandis verbis iuris iurandi vel citationis errare
KsgMaz III p. 166 (a. 1436) : Zemak ... contra Iohannem ... quia non iuravit aut d-vit iurando.
Ib. p. 265 (a. 1437) : testis lapsus est circa crucem; eundem ... Stromilo actor informavit, quod (ed. quem) incepit d-re et frater eius ... ambo bis d-ntem informaverunt.
AGZ XVIII p. 192 (a. 1479) : si Stadnyczsky in citando ... d-et aut errorem in aliquo commiserit etc.Cf. DEVIATIO II 2.
β.
in promissis
nie dotrzymać przyrzeczenia; fidem datam non servare
AUnii p. 10 (a. 1386) : si contingeret nos d-re in promissis.
Constr.
a.
abs.
(de hominibus). Etiam de rebus
FormJ p. 25 : racio exulat, iusticia deperit, consilia d-ant, iudicia subvertuntur.b. sq. ab. c. sq. in c. acc.
AKapSąd II p. 706 (a. 1502) : in nullos errores ... d-re et relabi nolo.Cf. Th. V 1, 864, 56 sq. d. sq. in c. abl.
Gramm. p. 206 (saec. XV) : in omnibus agere et in nullis deficere vel d-re pocius est diuinitatis quam humanitatis.Ita saepius, cf.
2.
porzucić kogoś, odejść odeń; desistere, deserere aliquem
ArHist V p. 155 (a. 1471) : Dorotheam male ab ipso Stanislao suo marito errasse et d-asse; qua deviatione ... ad secundas nupcias ... cum Johanne ... conuolauit.
II.
trans.
1.
prowadzić na manowce; in devia ducere
*KodWp II p. 409 (a. 1327) : cum ... hostes ... invadant ... catholicos ... eosque inficere et a veritatis limine d-re fallatium argumentationum impulsibus moliantur.Hoc sensu abs.
PEREGR. fol. c VIa : Christus est via, veritas et vita, via non d-ns, veritas non fallens et vita non deficiens.
2.
omijać, unikać; vitare
AGZ XIX p. 178 (a. 1477) : talibus inter vos odiis et dissensionibus obviare ... et ea d-re cupientes.