Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONTEXO

Gramatyka
  • Formycontexo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -xui, -xtum
Znaczenia
  • I. propr.
    • A.
      • 1.
      • 2. coaptare, coniungere.
      • 3. efficere, aedificare, struere
    • B. intexere, acu pingere, variare
  • II. transl.
    • 1. + librum scribere, componere.
    • 2. componere, pacisci
    • 3. occulte struere, machinari aliquid
    • 4. comparare

Pełne hasło

CON-TEXO, -ere, -xui, -xtum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • N.
[3. sg. ind. praes. act. contexatur : PP II p. 84 (a. 1450) : fila, per quae thela contexatur. 3. sg. ind. perf. act. contexit: MPH III p. 59 (saec. XV medio ): in cronica, quam propriis manibus contexit.]
I. propr.
A.
1. splatać, tkać: conectere, texendo efficere.
N. in imagine
KodKKr II p. 80 (a. 1381) : Altissimi Filius intra virginitatis vteri ergastula tunicam nostre mortalitatis ... c-it.
NIC. POL. p. 52, v. 135 : venenis c-te mors vitaque sunt simul.
Constr.
a. sq. abl. b. sq. ex:
AGZ VIII p. 195 (a. 1480) : zona ex serico rubei ... coloris c-ta.
2. łączyć, spajać; coaptare, coniungere.
N. glossam Pol.
CorpJP III p. 151 (a. 1524) : trabes c-tae sive strues, quae vulgo «trafty» vocantur.
3. wykonać coś, zbudować, wznieść; efficere, aedificare, struere
DŁUG. Hist. IV p. 23 : patibulum propriis manibus c-tum ponunt.
Syn.
fabricare ( ib. I p. 533 ). In imagine ludum i. q. facere
*CodVit p. 997 (a. 1409) : episcopi subriserunt et subsanando colluserunt duces et ex hoc ludum c-xere.
B. przetykać, wyszywać, wysadzać; intexere, acu pingere, variare
MARTIN. OP. Chr. p. 29 : altare Iouis gemmis et auro c-tum.
Lites II p. 127 (a. 1389) : zona filis sericeis c-ta.
KodPol II p. 886 (a. 1443) : schuba nigra auro c-ta.
Constr.
a. sq. abl. cf. —6. b . sq. cum :
KodUJ III p. 171 (a. 1491) : pallas ... cum auro c-tas.
ZabDziej III p. 91 (a. 1491) : camisiam cum serico c-tam.
c. sq. ex :
CracArt IV p. 251 (a. 1482) : peplum c-tum ex auro.
d. sq. desuper :
DŁUG. Op. p. 338 : indiscissam ... tunicam et desuper c-tam.
II. transl.
1. librum sim.: napisać, ułożyć; scribere, componere.
Additur abl. , v. gr.
brevitate verborum ( AUnii p. 129, a. 1499) , eleganti stylo ( DŁUG. LibBen I p. 585 ), item dierum lucubratione ( id. Op. p. 546 ) et propriis manibus ( ).
2. ułożyć się co do czegoś, zawrzeć (np. pokój); componere, pacisci
DŁUG. Hist. IV p. 310 : omnem rerum positionem atque faciem i cum praelatis ... Hungariae c-tam.
*Tom. VI p. 294 (a. 1523) : pacem vel inducias c-re.
3. potajemnie planować, knuć; occulte struere, machinari aliquid
PommUrk V p. 519 (a. 1320) : callidas insidiarum telas ... ubique c-xuit.
PAUL. CR. p. 23, v. 260 : hostes c-unt fraudes.
4. zgotować; comparare
DŁUG. Hist. I p. 2 : quam praevarica tionem sibi Adam ... in paradiso c-xuerat.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)