Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONSUETUS-1

Gramatyka
  • Formyconsuetus, consuetum
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -a, -um -i
  • Część mowyprzymiotnikrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. cui quis assuevit, assuetus, solitus,qui fieri solet
  • II.
    • 1. consuetudo, usus
    • 2. mala propensio, consuetudo mala

Pełne hasło

CONSUETUS, -a, -um
  • F.
  • Th.
  • S.
  • BJ.
  • Ha.
I. adi. taki, do którego ktoś przywykł, zwykły, zwyczajny, taki jak zawsze; cui quis assuevit, assuetus, solitus,qui fieri solet (
N. syn.
antiquus, cf. infra 38 et 50), v. gr. locus :
KodKrak I p. 29 (a. 1342) : etsi consules sederent in loco solito et c-o (cf. ArHist VIII p. 319, a. 1499; PAUL. CR. p. 47, v. 173)
, tempus :
AKapSąd III p. 67 (a. 1497) : plebanum modo et tempore c-is aviset.
Item
forma ( StPPP VIII p. 432, a. 1397 et saepius), modus ( KsgŁawKr p. 187, a. 1392) , mos ( ŁASKI ComPriv fol. 29b ), consuetudo ( KsgMaz II p. 134, a. 1425 : reponatis ... literam in acta ... iuxta consvetudinem c-tam).
Item
moneta ( StPPP VIII p. 324, a. 1389 ; saepius numerus monetae
KodMp IV p. 3, a. 1386 : pro centum marcis grossorum Pragensium Polonicalis numeri et c-i; cf.ArPrawn X p. 96, a. 1401)
, sigillum ( Śwink. p. 117, a. 1299) , signum, nomen ( Lites I p. 33, a. 1320 ; ib. II p. 148, a. 1413) , via ( PrzywKr p. 3, a. 1344 : transeant directe Cracouiam via antiqua et c-a; cf. AGZ XV p. 311, a. 1493).
Item
caerimonia ( KodMp IV p. 35, a. 1391) , oblationes ( AKap Sąd III p. 85, a. 1502) , obsequia ( *KodKKr I p. 6, a. 1186 ; cf.
KodPol I p. 146, a. 1292 : servitia).
Item
poena :
StPPP II p. 121 (a. 1401) : idem Jaschco, penas ut ceteri nobiles c-as non habet (cf. ib. VII p. 466, a. 1453).
N. de hominibus
KodWp II p. 177 (a. 1299) : nos vestro nuntio fideli et c-o ... decrevistis ... visitare.
AGZ XII p. 358 (a. 1461) : Iaczko ... cum omnibus eorum hominibus tam civitatensibus quam villanis ... antiquis c-is.
*Dogiel I p. 430 (a. 1535) : omnia ... pollicemur ... fide inclito et c-o principe digna.
II. subst. consuetum,, -i n.
1. zwyczaj, praktyka; consuetudo, usus
StPPP II p. 658 (a. 1460) : de ipsis ... magis acciperet, quam prius dabatur de c-o.
AGZ XIX p. 33 (a. 1478) : apiastres ... ex c-o diu tento ... apificia ... laborant.
Tom. II p. 55 (a. 1512) : hostis ... in hibernis fuit hoc anno preter c-um.
Praec. in locut.
consuetum est:
KodWp I p. 67 (a. 1210) : non transibimus per oppidum Lowich nisi semel in anno, prout ab antiquo c-um est.
StSyn III p. 20 (a. 1320) : ex antiqua observancia racionabili ... dari aliquid sit c-um.
Ita sq. inf. frequenter.
N. constr.
KsgGrWp II p. 72 (a. 1397) : ipsum ... clamare ter, prout moris est c-um (abundat ).
2. skłonność do złego, zły nawyk; mala propensio, consuetudo mala
MATTH. p. 87 : per quas poenas etiam mortificantur vitia et c-a dediscuntur.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)