Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ARGENTUM

Gramatyka
  • Formyargentum
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. metallum perfectum candidi coloris. In imagine
    • α.
    • β. + fu!sum
    • γ. + fractum i. q. factum
    • δ. + filatum (in fila ductum) fila argentea lamina argen-,
    • ζ. + monetatum- mo
  • I. + PP 111 supellex argentea. Hoc sensu etiam pl.
  • II. pecunia.
    • α. + bonum
    • β. + commune pecunia, quae in omnium usu est
    • γ. + latum grossus Pragensis

Pełne hasło

ARGENTUM, -i n.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
BJ.
  • A.
  • H.
  • N.
I. srebro jako metal; metallum perfectum candidi coloris. In imagine
Ztschr. LXI p. 355 (a. 1357) : aurum mentis, a-um lingwe poetice. Distinguitur
α. bonum ( DŁUG. LibBen I p. 164 ; ib. p. 183 ). ;
Simili sensu
examinatum (KodMaz(K) p. 374 , a. fere 1232 et saepius), finum ( UrkBBr p. 234, a. 1287 ; CodSil VIII p. 69, a. 1372) , grave (KodMaz(K) p. 182, a. 1241) , probatum ( AAlex p. 55, a. 1502) , purum ( KodKKr I p. 10, a. 1206 et saepius). N. in lapidem: KodMaz(K) j p. 468
( a. 1240) : pro quinquaginta mercis (ita J pro marcis) purj a-i in lapidem. Opp. nigrum:
KsgHenr p. 72 : pro centum ... marcis Wrati! zlauiensis ponderis et nigri a-i.
Ita saepius,
β. fu!sum srebro lite
KodMp II p. 32 (a. 1224) : octoI ginta marcas fusi et puri a-i.
Ita saepius.
N. glos-
» sam Pol.
AGZ XVII p. 160 (a. 1478) : tres marcas fussi a-i alias «zlamanyego».
Simili sensu
crematum ( StPPP II p. 447, a. 1439 : octoginta marcas a-i puri bene cremati alias «lythego») vel incuditum (
AGZ XIII p. 218, a. 1446 : XX mare. 1 a-i incuditi) vel informatum (
GLc p. 17 : a-um informatum seu non textum «nijeskowane srebro»)vel simplex (
KodWp V p. 608, a. 1439 : omne a-um tam in ctenodijs quam simplex et conflatum... legauit).
γ. fractum przedmioty srebrne; i. q. factum
AGZ XV p. 459 (a. 1470) : scultellas... et aliud a-um fractum.
ZabDziej III p. 91 (a. 1491) : petit ... a-um fractum et crematum in valore duarum marcarum.
Simili sensu
laboratum ( Tom. VI p. 149, a. 1522) , reformatum ( StPPP II p.429, a. 1437) , signatum :
DŁUG. Hist. IV p. 341 : magna auri et a-i tam fusi quam signati (v. I. formati) quantitate accepta.
Cf. Th. II 522,59 sq.
δ. filatum (in fila ductum) srebrne nici; fila argentea
Tom. VII p. 5 (a. 1524) : decrevimus ut... a-um filatum et perle ... nequaquam ... ad regnum nostrum vehantur. CorpJP I
p. 139
( a. 1525) : auri et a-i in fila ducti certa essent pretia,s. malleatum
srebro listkowane,używane do iluminowania rękopisów; lamina argen-, -, tea, quae ad ornanda manuscripta usurpabantur GLr I p. 479 .
ζ. monetatum srebrna moneta; mo - neta argentea
Tom. VII p. 99 (a. 1524) : a-um monetatum et non monetatum.
Simili sensu
denariatum :
MPH II p. 921 (a. 1247) : altera marca denariati a-i (cf.
SchlUrk p. 394, a. 1279 ; StPPP I p. 941, a. 1501) . N. vivum rtęć; hydrargyrum.
N. glossas Pol.
GLr I p. 475 : a-um vivum ... «rtęć, srebro żywe».
GLb p. 8 : a-um vivum «rtąncz».
Eodem sensu abs.
NIC. POL. p. 152, v. 12: emplastrum ex eo oleo et a-o.
I. przedmioty wykonane ze srebra; supellex argentea. Hoc sensu etiam pl. PP 111
p. 122 (a. 1445) : quiquidem summam pecuniarum ...inscribsit vna cum a-is super sua bona omnia.
N.
itinerarium srebra podróżne; quo in itinere utimur RachWaw
p. 395 (a. 1548) : pro cista ad servandum ! a-um itinerarium.
II. pieniądze; pecunia.
N. glossam Pol.
RFil ! XXII
p. 25 (a. 1512) : a-um soluit «sgodlo zaplacza».
N.
α. bonum :
CodSil X p. 182 (a. 1351) : j boni seu legalis a-i.
β. commune moneta obiegowa; pecunia, quae in omnium usu est(ZabDziej II p. 93, a. 1483 ; KodMp II p. 123, a. 1264) .
Simili sensu
currens ( KodMp II p. 133, a. 1273) , manuale (KodMaz(K) p. 115 , a. fere 1186 et saepius), usuale ( KodMp II p. 74, a. 1244 ; AKapSąd I p. 44, a. 1418).
γ. latum tzw. szerokie grosze praskie; grossus Pragensis (KodMaz(K) p. 264 , a. 1227, cf. KodMp II p. 34 ) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)