Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ALTARE

Gramatyka
  • Formyaltare, althare
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -is
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. ara (często z imieniem świętego, któremu jest poświęcony; saepius addito nomine sancti, cui dedicatum est,
    • α. + magnum, maius summum altare primi ordinis in ecclesia
    • β. + manuale portale, viaticum quod per vias portari potest
  • II. beneficium ecclesiasticum nec non officium altaristae,quod ad certam aram pertinet

Pełne hasło

ALTARE s. ALTHARE, -is n.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • N.
[abl. sg. altare:
KodWp V p. 648 (a. 1440) : fundato de nouo altare.]
I. ołtarz; ara (często z imieniem świętego, któremu jest poświęcony; saepius addito nomine sancti, cui dedicatum est, v. g.
KodWp I p. 14, saec. VIII exeunte: a-e beati Petri.
KodKKr I p. 14, a. 1213 : a-e sancti Jacobi).
N.
α. magnum, maius vel summum główny ołtarz; altare primi ordinis in ecclesia
KodWp III p. 61 (a. 1357) : in a-i maiore ... ecclesie kathedralis nonnisi canonicus ... missam audeat celebrare.
Ib. V p. 180 (a. 1411) : primo ... faciat custos ... ardere lampadem coram summo a-i.
KOMOR. p. 231 : ante a-e magnum ... sepulta.
β. manuale vel portale, viaticum ołtarz przenośny; quod per vias portari potest
GALL p. 456 : archiepiscopi a-a viatica ... abstulerunt Pomorani.
* KodMp II p. 118 (a. 1262) : habendi a-e portatile ... concedimus facultatem.
DŁUG. LibBen I p. 226 : episcopus ... a-is praefati titulum extinxit et a-e manuale creavit.
N. formulam
qui a-i servit, debet vivere de a-i (ex Vlg. I Cor. 9, 13 AKapSąd III p. 146, a. 1510).
Inde
II. beneficjum kościelne oraz stanowisko altarysty związane z pewnym ołtarzem; beneficium ecclesiasticum nec non officium altaristae,quod ad certam aram pertinet
KodMp IV p. 321 (a. 1437) : suo et dicti sui clericatus siue a-is clericalis nominibus.
Ib. p. 324 (a. 1438) : altarista a-is seu prebende s. Marie et s. Christophori in ecclesia parochiali ad s. Iacobum in Kazimiria.
KodKWil I p. 385 (a. 1438) : quatenus sibi ... de capellania seu a-i ... providere ... dignemini.
N.
secundi vel tertii ministerii ołtarz posiadający dwu lub trzech altarystów; cui duo vel tres altaristae ascripti sunt
KodUJ III p. 204 (a. 1402) : in ecclesia ... Virginis Marie ... a-e tertii ministerii ... erigere.
Ib. IV p. 23 (a. 1508) : certum a-e sive alias capellaniam perpetuam secundi ministerii.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)