Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AFFIGO-1

Gramatyka
  • Formyaffigo, adfigo, affingo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -xi, -xum
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. figendo haerere facere, infigere.
      • a. iur.+ a-xa clavi pertinentia ad aedificium ad aliquem pertinere, in possessione esse
      • b. + edictum, litteras notum facere (figendo praec. ad ecclesiae fores).
      • c. de supplicio
    • 2. alligare ad aliquid
      • a. + librum
      • b. + crucem
    • 3. tegere aliqua re
    • 4. adiungere, apponere.
  • II. transl. confirmare, designare,, statuere
    • 1. + aliquem
    • 2.
      • a. + sidera locum constituere.
      • b. + terminum

Pełne hasło

AF-FIGO s. ADFIGO s. AFFINGO, -ere, -xi, -xum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
[inf. praes. pass. affixi:
RachWaw p. 214 (a. 1534) : subscudes debent affixi ad superiora atria.]
I. propr.
1. wbić, przybić; figendo haerere facere, infigere.
N.
a. iur. a-xa clavi przynależności budynku; pertinentia ad aedificium
KsgPrzem I p. 136 (a. 1425) : Nicolaus ... vendidit Clementi ... domum suam cum omnibus clavis et terre a-xis.
Ib. II p. 22 (a. 1447) : Steczko fassus est ... domum vendidisse ... sicut solus habuit ... et nichil aliud recipere, nisi que non sunt claui a-xa.
Inde pass. należeć do kogoś, być czyjąś własnością; ad aliquem pertinere, in possessione esse
KodPol II p. 753 (a. 1371) : villam nostram ducalem ... nulli debitam neque obligatam, sed perpetuo ducatui nostro ... a-xam ... donamus.
b. edictum, litteras sim. ogłosić (przez przybicie, zwłaszcza na drzwiach kościoła); notum facere (figendo praec. ad ecclesiae fores).
c. o kaźni; de supplicio cruci, patibulo etiam rotae ( Zab Dziej II p. 419, a. 1487).
2. przymocować do czegoś; alligare ad aliquid
a. librum :
KodWp I p. 456 (a. 1279) : omnia capitula … constitutiones conscribi faciant ... ipsasque ligari faciant in tabulis ... et ferrea catena ... a-i.
b. crucem
*Dogiel IV p. 26 (a. 1255) : tu ... denuo crucis characterem tuis humeris a-xisti.
N. in imagine
lecto przykuć do łoża; afficere aliquem tam gravi aegritudine, ut lecto se levare non possit.
3. obić,pokryć; tegere aliqua re
Tom. IV p. 321 (a. 1518) : cubile regium veluto auro burcato riczo optime junctis coloribus singulariter regia industria parietibus juncto ... splendore excellenti a-xum erat.
RachWaw p. 143 (a. 1530) : pro cutti rubea propter a-ndas seras, ne sint obductae a pulveribus.
4. dołączyć, dodać; adiungere, apponere.
Constr. ad
1:
a. sq. dat.
b. sq. ad.
c. sq. in c. acc.
RachWaw p. 186 (a. 1532) : pro clavis, qui a-xi sunt in subscudes novorum atriorum.
d. sq. in c. abl.
e. sq. circa:
ZabDziej II p. 445 (a. 1488) : ipsam ... circa columnam cathena a-re.
f. sq. per
Tom. VII p. 288 (a. 1525) : cum ... monitorium ... per templorum fores a-xisset.
II. transl. umocnić, ustalić; confirmare, designare,, statuere
1. aliquem :
NIC. BŁ. Serm. III p. 119 : Christus matrem suam sic sollidauit virtutibus et gratijs sic a-xit, vt nunquam defluere potuerit in aliquod peccatum.
2. aliquid
a. sidera ustalić położenie; locum constituere.
b. terminum :
TPaw IV p. 19 (a. 1373) : sed non fuit in termino a-xo predictus kmetho.
N. locut.
pectori aliquid wziąć sobie coś do serca, troszczyć się o coś bardzo; maximam curam alicuius rei habere
ZABOR. p. 89 : postremo hoc pectoribus vestris a-te, ut etc.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)