Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AEQUUS

Gramatyka
  • Formyaequus, equus
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -a, -um
  • Część mowyprzymiotnik
Znaczenia
  • I.
    • 1. propr. planus.
    • 2. directus
  • II. par,similis, idem.
    • α. + ae-o Marte pugnare pari fortuna favente dimicare.
    • β. + ae-am viam reddere pari modo alicui satisfacere
    • γ. + ae-is passibus gradum non continendo pari modo
  • III. iustus, rectus,legitimus
  • IV. tranquillus.
  • V. favens, benevolus, indulgens.

Pełne hasło

AEQUUS s. EQUUS, -a, -um
  • F.
  • Th.
  • S.
  • BJ.
  • A.
I.
1. propr. równy,płaski; planus.
2. prosty; directus
KodMp II p. 172 (a. 1288) : in metis subnotatis: a parte superiori inchoando de riwlo ... vsque in Leschowicz ... e-o tramite penes terminos Podolinensium.
II. równy, podobny,taki sam; par,similis, idem.
N. locut.
α. ae-o Marte pugnare walczyć z równym szczęściem; pari fortuna favente dimicare.
β. ae-am viam reddere odpłacić tym samym; pari modo alicui satisfacere
PP II p. 68 (a. 1449) : reddite nobis e-am viam et conducite uestros, ut satisfacione de ablatis impensa regnum nostrum ... tanta hostilitate non vexent.
γ. pro adv. usurpatur in locut. ae-is passibus modoque significat: pewnym krokiem; gradum non continendo
Tom. I p. 181 (a. 1511) : maiestas regia post tam longum iter, quod nunc non satis integris freta viribus ex Vratislavia non e-is passibus emensa est etc.
Ib. VII p. 60(a. 1524) : Tartari nulla ... re pretermissa ad sui custodiam ... nec pugnam detrectantes passibus e-is processerunt -
modo: na równi; pari modo
Dogiel IV p. 301 (a. 1538) : cives ... ratione civilium bonorum omnia civilia onera ae-is passibus ferant.
III. słuszny,sprawiedliwy; iustus, rectus,legitimus.
N. locut.
pro ae-o foro dla wynagrodzenia; satisfactionis gratia
KsgMaz III p. 189 (a. 1436) : si autem non solverit, extunc decem sexagenas pro e-o foro eidem Iohanni solvere se obligavit.
Saepe usurpatur iunctura ae-a lance sprawiedliwie, słusznie; iuste, legitime.
IV. spokojny; tranquillus.
N. locut.
ae-o animo spokojnie,cierpliwie; patienter.
V. życzliwy,pobłażliwy; favens, benevolus, indulgens.
N. locut.
ae-is auribus audire wysłuchać czegoś życzliwie; benigne aliquid exaudire.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)