- F.
- Th.
- S.
- Dc.
- A.
- L.
I.
concr.
A.
rerum
1.
przewóz, zwożenie, dostawa, transport; actus advehendi, comportatio, vectura
KsgKaz p. 26 (a. 1371) : item I grossum pro d-e lignium (sic ).
Ib. p. 261 (a. 1391) : famulis de d-e arene dedimus XIII grossos.Ita passim, plerumque gen. obi. addito. Glossa Pol.
CracArt II p. 409 (a. 1541) : item a d-e arborum alias «od karowanya» florenos 4 dedi.
Syn.
vectura (
CodSil X
p. 338, a. 1491
et saepius).
Constr.
a.
sq.
ad :
RachJag p. 188 (a. 1394) : pro extraccione lignorum «yaszene» de aqua et d-e ad domum Demetrii IV scoti.Ita saepius. b. sq. in c. acc.
CracArt II p. 409 (a. 1541) : a d-e terre in stubam.c. sq. per :
StPPP VIII p. 358 (a. 1390) : pro ... d-e per sex granicies.Occ.
α.
(jednorazowe) przewiezienie czegoś na furze; vectio, quae uno curru semel fit
AGZ XIV p. 234 (a. 1447) : homines ... debent educere ... robora de mericis: quilibet homo per unam d-em, alias «fora».Cf. DUCTURA I 3 a REDUCTIO Słownik Staropolski s. v. fura.
β. aquae prawie tyle co: dopływ, doprowadzenie; fere i. q. ductus
Tom. III p. 286 (a. 1514) : Armeni ... queruntur, quod ipsis aquam per cannam in domos eorum defluere solitam ... adimeritis ... vobis itaque mandamus ... quatenus prefatos Armenos juxta vetustum usum circa aque d-em retineatis.
2.
granicierum, lineae
wytyczanie granic; limitum designatio ac definitio
Lites II p. 301 (a. 1413) : quia duces Mazovie sunt in possessione secundum d-em linee per vos allegatam, volumus, quod vos ... duces Mazovie in predicta possessione faciatis et permittatis secundum d-es linee, quas ipsi duces Mazovie pretendunt, quousque rex Romanorum aliud determinet.
CorpJP IV p. 57 (a. 1523) : ut compareat reus ... ad sipandum et faciendum granicies ... et ... audiendum ... actorem iurare cum testibus super iusta d-e et sipatione granicierum.Cf. ib. infra et DyplMog p. 178 (a. 1540) et OSTENSIO limitum.
B.
hominum
1.
przewóz, wożenie; actus curru
vehendi.
N. constr. sq.
in
c.
acc.
AKapSąd II p. 718 (a. 1505) : de d-e eorum clericorum in Milosław oppidum.
2.
iur.
a.
testium
przyprowadzenie na rok sądowy świadków w celu złożenia przez nich przysięgi wzmacniającej przysięgę strony lub zeznania o prawdziwości jakiegoś faktu czy stanu przez nich spostrzeżonego; actus testes ad terminum adducendi, utaut partis ius iurandum suo confirment aut de re, quam ipsi sciant viderintve,testimonium praestent
RotKość p. 517 (a. 1412) : d-o testium eorundem dominorum: primus Czaslaw ... secundus Woytek ... tercius Miroslaus ... quartus Pachno ... quintus Vincendus ... sextus Sydowka.
KodUJ II p. 268 (a. 1469) : doctores et magistri ... Lucam ... concitaverunt et cum d-e testium.Cf. etiam ARect I p. 515 (a. 1513) ; StPPP VI p. 323 (a. 1527). Cf. DUCO I A 1a et ad rem Balzer, Przewód sądowy pp. 158—172.
b.
parochiae
przyprowadzenie przedstawicieli ludności chłopskiej, zamieszkałej na terenie osiedla, aby wzięli udział w rozgraniczaniu posiadłości ziemskich; actus delectos e colonis pagum quendam incolentibus adducendi, ut delimitandis bonis intersint
AGZ XIX p. 382 (a. 1490) : iudex decrevit Iohanni ... principium alias «powodzthwo» seu d-em parrochie.Cf. DUCO I A l c et PAROCHIA.
4.
locut.
a.
publica ductio lictorum
publiczne odprowadzenie do więzienia przez pachołków?
actus aliquem publice in carcerem per lictores deducendi?
ŹrWawII p. 169 (a. 1514) : Martinus ... suam incarceracionem iniustam ... extimavit ... malens omnia de propriis amittere, quam huiusmodi levitatem et publicam d-em lictorum pati (ad rem cf. contextum et ib. supra p. 165).
b.
in captivitatem
uprowadzenie w niewolę; captivatio atque abductio
ChrPetri p. 4, 20 : innocentum occisionem et utriusque sexus in captivitatem hominum a paganis d-em sollicite exponunt.
II.
abstr.
1.
przewodnictwo, dowództwo; ductus, consilium, administratio
KodUJ II p. 78 (a. 1448) : vos ... patres praecipuos, doctores et magistros ... convenire merito instituimus et vestra d-e et prudentia fieri doctiores.
DŁUG. Hist. IV p. 22 : omnibus ... principis militiae officium gerere, ne in ipsorum caput parum prospere d-is recideret eventus ... fastidientibus.
2.
zamiana; mutatio
WROCŁ. Dial. fol. G la : reductio silogistica est vnius silogismi in alterum (ed. -am) causa euidentie, probationis vel declarationis d-o.