- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- L.
- A.
- N.
I.
A.
propr.
1.
rysunek,szkic,plan; delineatio, adumbratio (saec. XVI).
2.
spis, wykaz; enumeratio, index (praec. testium). Occ. spis ludności; populi census (e Vlg.
Luc. 2, 2)
MARTIN. OP. Serm. p. 16 : tunc tempus d-is fuit.
3.
przedstawienie na piśmie, pismo, dokument; conscriptio, scriptum, litterae
PommUrk II p. 526 (a. 1284) : cuncta ad ... salutem et vtilitatem spectancia d-is vinculo... confirmare.
Somm. p. 859 (a. 1292) : episcopus huic ... nostre d-i ac ordinationi ... sigillum suum apponens.
PommUrk VII p. 99 (a. 1327) : rerum temporaliter gestarum necessaria est d-o seu vive vocis protestacio.Ita saepius. Additur gen. explic. ordinationis ( AAlex p. 206, a. 1502). Cf. Th. V 1, 665, 9 sqq.
4.
zapis w księdze sądowej; annotatio in commentariis iudicii facta
StPPP II p. 319 (a. 1427) : quandocunque colonus agrum renuncciauerit ... Andreas dictum kmethonem de eadem d-e liberum dimittere ... habebit (cf. supra p. 318: Petrus kmetho ... Andree ... taliter se inscripsit et obligauit).
Ib. IX p. 47 (a. 1454) : Marcisius ... citauerat ... Nicolaum ... et ius decreuit citare dominum Bydlowsky eidem domino Nicolao ... ad eandem d-em.
AGZ XII p. 336 (a. 1470) : si negare voluerit, ecce d-es de libro produco, quia etc.Ita saepius, usque ad saec. XVI. Sed cf. infra II 1.
B.
transl.
1.
opis,przedstawienie w mowie lub w piśmie; expositio,narratio.
Occ.
constr.
sq.
d
e :
DŁUG. Clen. p. 64 : de quibus familiis singularem d-em in sequentibus faciemus.
Praec. rhet. (Gr. διατύπωσή)inter sententiarum colores qui dicebantur enumeratur (saec. XV).
2.
pisemne zarządzenie, przepis,przywilej; mandatum per litteras datum, praeceptum, privilegium
StPPP VIII p. 333 (a. 1389) : ipsum nemus habent tenere iuxta d-em littere antique.
KodWp V p. 66 (a. 1404) : colonos ad solucionem duorum grossorum ... iuxta d-em in aliis priuilegijs per nos ... factam ... cogere.Etiam pl.
KodKKr II p. 85 (a. 1381) : iuxta d-es, ordinationes ac statuta superius designata.
CorpJP III p. 29 (a. 1507) : omnia supradicta in omnibus consuetudinibus, d-bus, punctis, articulis, conditionibus, clausulis et sententiis ... servare.Occ. recepta; medicinae formula
Tom. XII p. 157 (a. 1530) : mittas nobis d-em ejusdem collirii.
3.
phil. definicja opisowa, określenie; definitio,quae proprietatum rei enumeratione constat
WROCŁ. CongLog fol. e 3b : d-o est oratio significans esse rei per accidentalia vel est oratio constans ex genere et proprio, vt animal risibile est d-o hominis ( ib. supra diffinitio est oratio indicans quid est esse rei per essentialia, vt animal racionale est diffinitio hominis).Cf. Th. V 1, 666, 76 sqq. Occ. mathematica ( BYSTRZ. Elench. fol. t Va) .
II.
1.
skreślenie (zwl. zapiski w księdze sądowej);
litura (praec. in commentariis iudicii facta)
KsgMaz III p. 35 (a. 1434) : noluistis ad librum mecum equitare et ibidem ... d-em complere (cf. ib. supra debuisti... de libro nos describere).
StPPP II p. 407 (a. 1434) : omnes ... iniurie prefate, d-e ulla non obstante, denuo ... in librum ... inscribantur.
Ib. p. 828 (a. 1480) : Lucas ... inculpauerat ... Stanislaum ... pro quadam delecione seu d-e in actis castrensibus contenta.Ita saepius saec. XV—XVI. Occ. pecuniae strącenie (pewnej sumy); deductio
ŻupKr p. 630 (a. 1518) : de d-e peccuniarum a fornatoribus in commodum regis tempore laboris.Cf. DESCRIBO III 1—2 et sensu contrario supra I A 4.
2. (confunditur cum voce proscriptionis) wygnanie; exilium
ArPrawn II p. XIII (saec. XV) : d-o dicitur expulsio extra civitatem vel villam.