Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DERELINQUO

Gramatyka
  • Formyderelinquo, derelictum
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -iqui, -ictum -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I.
    • A. iur.zupełnie opuścić, porzucić, zostawić (po sobie)
      • 1. rzecz pozostawiona, opuszczona
      • 2. + bona spuścizna, spadek, dziedzictwo
    • B.
      • 1. oddać, przekazać
      • 2. zatrzymać, zachować
  • II. zaniechać, zaniedbać

Pełne hasło

DERELINQUO, -ere, -iqui, -ictum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
  • N.
I.
A. zupełnie opuścić, porzucić, zostawić (po sobie); deserere, abicere, relinquere (post se). Apud nostros potissimum usurpatur part. perf. sensu iur.
Praec.
1. subst. derelictum,, -i n. rzecz pozostawiona, opuszczona; quod relictum atque desertum est. Glossae Pol.
GLb p. 30 : d-tum dicitur res, quae caret possessore vel quae in nullius est possessione «odrzuczona, opusczona rzecz».
GLcerv p. 527 : d-tum dicitur illud, quod caret possessore «odbiegła rzecz».
2. bona et abs. : spuścizna, spadek, dziedzictwo; hereditas alicui relicta
StPPP VIII p. 753 (a. 1399) : terminum ... pro medietate d-torum Paschonis.
Ib. II p. 132 (a. 1402) : que pars ... ex d-to post obitum Przeczslay patrui ipsius ... cedere poterit.
Ita saepius. Glossae Pol. :
ib. VIII p. 863 (a. 1400) : ab omnibus d-tis wlgariter «puscziny» ... fratribus ... recessit (cf. PrPol p. 122; PP V p. 91, a. 1428; StPPP II p. 438, a. 1438).
PP III p. 189 (a. 1450) : Nicolaus... post obitum vxoris... satisfecit pro porcione eiusdem d-ti «opusczyna» (cf. AGZ XI p. 434, a. 1458).
AGZ XIX p. 346 (a. 1469) : recepit ... post kmethones d-ta alias «othvmarsczyszny» seu «pusczynia».
ArSang I p. 83 (a. 1484) : de d-tis alias «szpusczyzny».
Eodem fere sensu portio derelicta ( KsgMaz II p. 85, a. 1425) , res derelictae ( StPPP II p. 129, a. 1402 ; ZabDziej II p. 26, a. 1482). Cf. DERELICTIO I.
Constr.
a. sq. gen. cf. et
AKapSądI p. 12 (a. 1415) : d-ta dni Petri.
Ita saepe.
b. sq. dat. infra 37.
Item de hominibus
ModlWW p. 44 : tibi ... d-tus sum.
c. sq. abl.
ŹrWaw I p. 85 (a. 1488) : super proventibus ... menes episcopalis... morte... episcopi d-tis.
AKapSąd I p. 88 (a. 1502) : in agris predialibus sibi paterno iure d-tis.
d. sq. in c. abl. :
ib. I p. 522 (a. 1485) : d-ta sive in pecoribus sive pecudibus.
e. sq. post:
ArPrawn VIII p. 124 (a. 1414) : diuidendo bona sua d-ta post ipsius mortem.
AKapSąd I p. 38 (a. 1436) : super bonis post obitum ... Petri ... d-tis.
Ita saepius.
B.
1. oddać, przekazać; reddere, tradere
KodWp I p. 600 (a. 1388) : iusticiarius ... furis medietatem bonorum pro se recipiat, aliam vero ... pro furis uxore ... d-at.
2. zatrzymać, zachować; servare, retinere
ArPrawn I p. 255 (a. fere 1440) : d-tis circa se copiis litterarum.
II. zaniechać, zaniedbać; omittere, neglegere. Cf. DERELICTIO II.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)