Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DEGO

Gramatyka
  • Formydego, deago
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -ui
Znaczenia
  • I.
    • A. + tempus, vitam spędzać (czas,życie)
    • B. intrans.
      • 1. de animantibus: przebywać, mieszkać, żyć
      • 2. de rebus: znajdować się, być położonym
  • II. odczuwać brak,niedostatek

Pełne hasło

DEGO s. DEAGO, -ere, -ui
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
  • N.
[perf. degui quod antiquis temporibus raro occurrit, cf. Th. V 1, 384,47 sq. , apud nostros constanter legitur, formae coniug. II: 3. sg. ind. praes. act. deget:
DŁUG. Reg. p. 275 (a. 1465) : Joh. Dlugosch in M. deget; cf. infra 39.
3. pl. ind. praes. act. degent:
CodVit p. 607 (a. 1423) : ubi degent scismatici.
cf. infra 53. 3. sg. ind. fut. act. degebit:
AGZ XIX p. 33 (a. 1478) : domino, sub quo degebit.
Cf. Th. V 1, 384, 46 sq. ]
I.
A. trans. tempus, vitam sim.: spędzać (czas,życie); agere, peragere.
Item
moram przebywać gdzieś; trahere ( syn. versari: RHer VI p. 8, a. 1583).
B. intrans.
1. de animantibus: przebywać, mieszkać, żyć; manere, habitare, versari.
Additur
sibi ( AH XLV p. 116, saec. XVI).
Syn.
moram trahere ( Lites II p. 226, a. 1409) , morari, cf. infra 215,4.
N. hoc sensu trans.
agrum :
DokMp II p. 241 (a. 1437) : partem agri ... cum omni iure et possessione, ut alii agri nostrorum cmetonum in ibidem d-ntium possidentur et exercentur atque d-untur.
2. de rebus: znajdować się, być położonym; situm esse, exsistere
KodPol III p. 257 (a. 1358) : ut splendor luminaris ... ad ... gloriam ... Dominj nostri Jesu Christi ... reliquiarumque ... sanctorum in ibi d-ncium ... clareat.
DŁUG. Hist. III p. 241 : quae villa ... fisco regio applicata sub castro Lublinensi d-et.
Constr. ad
1—2: indicatur ubi a. sq. dat.
*SSrSil VII p. 188 (a. 1468) : pravitas ... non sinit eos diu exercitui d-re.
b. sq. abl. loci. c. sq. apud:
KADŁUB. p. 63 : rarus in patria, semper aput hostes d-uerit.
PrzywKr p. 2 (a. 1324) : pauperibus ... aput nos in hospitali d-ntibus.
Ita saepius saec. XV. Cf. Th. V 1, 385, 59 et 63. d. sq. in c. abl. e. sq. inter :
AKapSąd III p. 352 (a. 1531) : inter quos ... ipse d-it.
Cf. Th. V 1 , 385, 64. f. sq. sub (praec. de eis, qui alicuius potestati subiecti vivunt)
CIOŁ. Lib. II p. 239 : fidem ... principibus, sub quibus ... d-emus, recognoscimus.
StPPP I p. 324 (saec. XV in.in) : dominus, sub quo d-ent coloni, non tenetur eosdem defensare.
Ita saepius saec. XV—XVI. Simili sensu sub oboedientia alicuius :
KodMp II p. 100 (a. 1255) : rectores... hospitalis... d-ntes sub obedientia abbatisse monasterij.
Item
sub parochia :
AKapSąd III p. 287 (a. 1506) : sub quorum parochiis d-unt et morantur.
Cf. Th. V 1, 385,60. Indicatur vivendi ratio ac via a. sq. abl. modi
SSrSil IX p. 17 (a. 1463) : baro ... apud nos refugio d-ns.
b. sq. in c. abl. , v. gr. in superstitione ( *Lites II p. 118, a. 1245) . c. sq. adv. vel locut. adv. , v. gr. spiritualiter (de monachis KodMp II p. 1, a. 1153 cf. KodPol I p. 5 ) , sub regula tertia s. Francisci ( KOMOR. p. 82 ) .
II. odczuwać brak,niedostatek; necessariis egere, inopiam pati
SamlUB p. 296 (a. 1354) : quos inter nos egrotare conspexerimus vel d-re.
CodEp II p. 287 (a. 1431) : quod illos male servarent et quod in victualibus d-rent.
GŁOG. Alex. I fol. Q IIa : ‘d-re’ id est in paupertate viuere ... inde 'd-ns' id est inops vel pauper (cf. ib. p. 241b).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)