Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AUSUS

Gramatyka
  • Formyausus, auxus
  • Etymologia ap. bonos auctores non nisi semel ap. Petronium sg. et pl. promiscue usurpatur
  • Odmiana -us
  • Część mowyrzeczownikprzysłówek
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I. abstr. abstr. odwaga, śmiałość, otuchaIn malam partem: zuchwałość, bezczelność
    • a.
    • b.
    • a.
    • b.
    • c.
    • d.
  • II. concr. concr. (semper cum vituperatione) zuchwały, bezczelny czyn, poczynanie

Pełne hasło

AUSUS s. AUXUS, -us m.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • N.
(ap. bonos auctores non nisi semel ap. Petronium) sg. et pl. promiscue usurpatur
I. abstr. odwaga, śmiałość, otucha; animus, fiducia
LeubUrk p. 164 (a. 1239) : quatinus ... omnibus inibi colere ac inhabitare uolentibus accedendj a-um prestemus uberiorem.
CodEp I 1, p. 97 (a. 1438) : numquam Turei propriis a-bus regni vestri invasissent confinia.
PrzMog p. 31 (a. 1455) : a-um ... demit provisiones huiusmodi ambiendi metus.
DŁUG. Hist. II p. 249 : ex qua re ... obsessis crevit a-us et obsidentibus desperatio.
In malam partem: zuchwałość, bezczelność; contumacia, audacia, protervitas
* PommUrk V p. 230 (a. 1315) : dissenciones et scandala ... illicitis moribus a-um prebent.
DŁUG. Op. p. 40 : quis furor, ... quis a-us eam in vobis dementiam peperit?
N. locut.
a. ausum adipisci ( DŁUG. Hist. IV p. 108 ) , capere ( *CodVit p. 984, a. 1409) , concipere ( DŁUG. Hist. III p. 359 ) , sumere ( PrzMog p. 52, a. 1455 et saepius).
b. in ausus erigi ( MIECH. p. 212 ).
N. constr.
a. sq. gen. obiectivo
PrzMog p. 52 (a. 1455) : peto ... veniam a-ui huius scripti, quem vestre fiducia sufferencie fretus sumpsi.
CodEp III p. 134 (a. 1468) : nullo pacto ad illarum requisitionum execucionem ... procedendi ... vobis a-us sit.
DŁUG. Hist. II p. 146 : palatinus ... ne novandi res quisquam a-us sumeret, providit.
b. sq. ad :
DŁUG. Hist. III p. 239 : Lithuani ... ad attentandum maiora a-us sumunt.
c. sq. inf.
*CodVit p. 984 (a. 1409) : nihil aliud petendo, quam quod ipse ... a-um caperet ... castra illa visitare.
CodEp III p. 592 (a. 1492) : a-um sumpsi ad notitiam sanctitatis vestre rem hanc adducere.
d. sq. ut :
DŁUG. Op. p. 72 : haec prodigia ... nonnullis ... dederunt ... a-um, ut partes sacri corporis recolligerent (cf. id. Hist. I p. 374).
II. concr. (semper cum vituperatione) zuchwały, bezczelny czyn, poczynanie; audax et temerarium factum, incepum, conatus. Abl. ausu temerario
loco
adv. zuchwale,bezwstydnie; temere, insolenter ( KodWp I p. 67, a. 1210 et saepius). N. locut. ausus subducere:
IO. VISL. p. 202, v. 480 : quamvis Germania mille modis a-us subducere contra iam molita fuit.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)