- F.
- Th. (ad-),
- Bl. (ad-),
- S.
- A.
- N.
I.
wiązać,ściskać,krępować; constringere, comprimere,artare.
N.
glossam
Pol.
GLb p. 10 : a-tus «obvyązany».
Constr. aliquem (aliquid) a. sq.
abl.
modi.
N.
amplexu
obejmować;
amplecti
^ListMił p. 177 : repetitis amplexibus me innumerabiliter a-ns.
*Tom. II p. 29 (a. 1512) : summis terrarum principibus paterno a-ndus amplexu,b. sq. dat. c. sq. acc. relationis
GALL p. 414( = 40, 11—12 M.): Mesco a Bohemis... captus et genitalia, ne gignere posset, corrigiis a-tus.a. sq. ad.
N.
in imagine
aliquem vinculo (nexu)
a.
caritatis *CodSil(M)
p. 53 (a. 1148) : quanto circa Romanam Ecclesiam caritatis vinculo sis a-tus.
*CodVit p. 884 (a. 1429) : a-e te fratri tuo ... nexibus caritatis. HUSSOW
p. 83 , v. 444: sacer humanis impressit vincula rebus sanguis et a-xit magno mortalia nexu.
β.
anathematis:
KodKKr I p. 10 (a. 1189 —1206): ab orationibus totius Ecclesie sit segregatus et uinculo anathematis a-tus.
2.
zacieśniać, ograniczać,uszczuplać; contrahere,minuere.
N.
constr.
sq.
in
c.
acc.
URSIN. fol. 28b : cosmographi terram ... latam atque diffusam breviusculas in tabulas cohibent et a-unt.
N.
locut.
limitatione
wyznaczyć granice; limitare
AGZ XVIII p. 256( a/l483): Iuchno Michaelem citaverat, quia ipse noluisset limitare ... et ... non limitatione a-xisset eundem Iuchno in eius bonis.Part. perf. zwięzły, krótki; artus, brevis.
1.
ścinać, zamrażać; congelare.
N.
glossam
Pol.
RFil XVI p. 345 (a. 1446) : a-tis aquis «zastanglv».
2.
przybijać, przytwierdzać; affigere,applicare
MARTIN. OP. Serm. fol. 194b : pedes Christi ... ... cruci clauis a-untur.N. in imagine: dodawać, dołączać; addere, adiungere
*CodPom p. 767 (a. 1247) : thesauro virtutum ... preclara vestra j I religio suum semper a-xit affectum.Pass. przylegać; applicari .
ConcPol VII p. 158 (a. 1420) : non tergatis calicem cum capsa, quia sordes manuum, oculorum, faciei et aliorum membrorum a-untur. I. transl.]I. [nękać,gnębić, uciskać; opprimere, affligere, vexare
KodWp III p. 437 (a. 1375) : defectus prioris et conventus monasterii, quibus assidue fuerant a-ti.
MPH VI p. 520 (saec. XV) : magno dolore a-tus.
ZabDziej III p. 48 (a. 1490) : quod ipsum nimis a-ret vis argoris.
2.
krępować, ograniczać.wiązać; obligare,
coercere.
Additur
abl.
modi,
v.
gr. amicitia (
CodEp III
p. 268, a. 1477)
, necessitate (
KADŁUB.
p. 203
)
, certo aevo (
ROYZ. I
p. 197, v.
11), poenis (
CodSil V
p. 229,
a. 1340)
.
N.
locut.
se scelere
popełnić zbrodnię;
scelus committere.
N.
constr.
sq.
dat.
KodMp II p. 199 (a. 1296) : incolae nulli penitus sint aliquo a-cti seruicio vel solutione.
DŁUG. Hist. II p. 392 : hominibus ascripticiis... vel qui a-ti sunt glebae soli propria possessione.Praec. pass. podlegać; subiectum esse
KodPol I p. 29 (a. 1223) : ut ulterius nullo jure Polonico smt a-ti.
KodWp I p. 49 (a. 1206) : ut ei eisdem legibus, quibus michi tenebantur, sint a-ti.
KodMp II p. 135 (a. 1275) : tantum ipsius dominio sint a-ti.
N.
eccl.
sub professione domus
*CodPom p. 150 (a. 1187) : monachus ... sub professione domus vestre a-tus.Cf. KodMp II p. 42 (a. 1229) .
Item
iugo observantiae regularis
*Lites I p. 102 (a. 1339) : persone ecclesiastice ... iugo observancie regularis a-te.
3.
zobowiązywać, zmuszać do czegoś;
obligare, obstringere.
Syn. compellere (
ZapSądWp I
p. 174, a. 1403
et saepius), obligare (
Lites II
p. 219, a. 1312
et saepius), afficere (
StPPP III
p. 10, a. 1505)
, artare (
ArPrawn VI
p. 23,
a. 1478)
.
N.
glossam
Pol.
ZapSądWp I p. 174 (a. 1403) : fideiussores a-it seu compellit wlgariter «przicziska» super solucione pecuniarum. Indicatur modus] a. [abl. modi, v. gr. sacramento, iuramento (KADŁUB. p. 127 et saepius), voto ( DŁUG. Hist. IV p. 110, ZABOR. Coel ib. p.3 ) , fideiussoria cautione ( KodWp III p. 130, a. 1359 et saepius), mandato ( ZabDziej II p. 16, a. 1482) , fidedignis testibus ( KsgŁawKr p. 278, a. 1395) , obligatione ( ZabDziej II p. 511, a. 1489) . b. sq. circa (sub) :
StPPP VIII p. 507 (a. 1398) : a-xit se sub cautione dampni ac circa fidem et honorem.c. sq. de
*AAlex p. 375 (a. 1503) : prout ad id de iure sanguinis a-retur.d. sq. adv. et locut. adverbiatibus
ConcPol II p. 129 (a. 1528) : ecclesia ... sit decenter undique tecta ... qua in re ... loci rectores ... vehementer a-imus.AAlex p. 375 (a. 1503) cf. Indicatur res a. sq. ad. j
N.
iur.
ad superfluam probationem (
Lites II
p. 181, a. 1413
et saepius),
b.
sq.
in
c.
acc.
CodVit
p. 9 (a. 1386) : princeps nobis suis litteris se in obstagium obligauit et a-xit.Cf. Th. II 963 ,67. c. sq. in c. abl. ConcPolII p. 129 cf. d. sq. de :
Dogiel I p. 170 (a. 1515) : de solutione ... se arctissimo iuramento a-ant.a. sq. super : ZapSądWp I p. 174 (a. 1403) cf. f. sq. gen.
StPPP II p.415 (a. 1436) : fideiussor] promisit et se faciendi a-xit, quod [etc.
AGZ XIX p. 169 (a. 1476) : in nulla re eos a-re dationum aliquorum,g. sq. dat.
KodUJ IV p. 102 (a. 1529) : se talis pensionis solutioni minime esse a-tos.h. sq. acc.
KsgŁawKr p. 278 (a. 1395) : se idipsum fidedignis testibus a-xerat.
N.
a.
.
fidem
złożyć przysięgę; ius iurandum praestare
Tom. IV p. 321 (a. 1520) : homines fidefragi ... a-tam ... fidem et honorem impudenter deseruerunt.Cf. Th. II 963,77 sqq.
Item
iuramentum :
StPPP XI p. 546 (a. 1555) : medio iuramento a-to. £. aliquid fideprzyrzec coś uroczyście,poprzysiąc; iure iurando praestito promittere
Tom. II p. 272 (a. 1513) : promissam sibi esse eius et a-tam fide operam,i. sq. inf.
KodMp II p. 102 (a. 1255) : homines ... coram palatino nec castellano comparere ... a-antur.
KodWp II p. 75 (a. 1293) : currum vacuum ... mittere michi dicti incole sint a-ti.
PommUrk VI p. 28 (a. 1321) : a-imur ex debito disbrigare.Ita saepissime, j. sq. quod
* Lites II p. 39 (a. 1412) : pollicemur et nos fideiussoria a-imus caucione ... principi, quod etc.k. sq. ut :
APozn I p. 422 (a. 1469) : iudices ... Clementem violenter a-re voluerunt, ut etc.Cf. Th. II 963,69 sqq. Indicatur persona sq. dat. commodi CodVit p. 9 (a. 1386) cf. *Li+es II p. 39 (a. 1412) cf. Saepius refl.et pass·.
Syn.
teneri (
AKapSąd III
p. 267,
a. 1499
;
ib.
p. 346, a. 1525)
.
I.
confunditur cum voce
astruere I.
przybudo
-wać.
zbudować obok czegoś
ArPrawn VIII p. 94 (a. 1405) : tabernam ibidem contra aliam tabernam ibidem a-xit.Cf. ASTRUO
I.
2.
twierdzić;
asserere
ArPrawn X p. 346 (a. 1412) : Nicolaus ... disposuit terminum, a-ns ipsum esse in serviciis domini regis.Cf. ASTRUO II B I.