Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ARCEO

Gramatyka
  • Formyarceo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -ui
Znaczenia
  • propr. propr. opanowywać, poskramiać
    • α.
    • β. transl.+ obsidione oblegać
    • I. zmuszać, zobowiązywać
    • I.
    • I. powstrzymywać, oddalać,odpierać
      • 2. wykluczać,wyłączać,nie dopuszczać
        • α.
        • β. eccl.

Pełne hasło

ARCEO, -ere, -ui
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • A.
\3. sg. con. praes, artiatur:
BreslUB p. 81 (a. 1310) : si aliquis... res mercimoniales trahxerit ... non ulterius per aliquem artiatur. Supin. arcitum, artum:
GŁOG. Alex I fol. 33a: arcere ... habet arcitum in supino vel artum per syncopam. Part. fut. act. arcturus:
DŁUG. Hist. III p. 144 : milites ... arcturi hostes.] I. A.
propr. opanowywać, poskramiać; coćrcere, cohibere.
N. ap.
DŁUG.
α. loris castimoniae: Op. p. 521 : clerum scrupulosa cura loris a-bat castimoniae,
β. obsidione oblegać; obsidere Hist. I p. 69 : Cracoviensem urbem obsidione a-ndam. B. transl.
I. zmuszać, zobowiązywać; cogere,obligare
KodWp II p. 20 (a. 1289) : scoltetos villarum Theutonicarum ... mandatum minime a-at.
*AGZ III p. 93 (a. 1389) : ut presumptores huiusmodi a similibus a-antur (ed. arcentur) abstinere.
Syn.
astringere ( *Dogiel V p. 107, a. 1392) , cogere ( *Lites II p. 39, a. 1412 et saepius), compellere ( ib. et saepius), incitare ( StSyn VI p.48, a. 1416, cf. StPPP V p. XXIII), trahere (PP I II p. 123, a. 1450).
N. glossam Pol.
StPPP j X
p. 99 (a. 1425) : ad teloneorum solutionem a-bantur «przyciskany».
Constr.
aliquem a. abs. KodWp II p. 20 cf. *Dogiel V
p. 107 (a. 1392) : citatio ... citatos ... a-at et astringat, acsi ipsi fuissent personaliter citati,
b. sq. ad
* Lites II p. 39 (a. 1412) : ipsos ad observandum ea ... compellere, cogere ... et a-re volumus.
StPPP X p. 99 cf. Ita saepissime x. sq. inf.* AGZ III p.93 cf.
StSyn VI p. 48 (a. 1416) : incitetur et a-atur populus statim post inicium XL-me... confiteri.
Ib. p.49 : a-atis populum a talibus desistere. CodVit
p. 1043
( a. 1421) : amminicula vestra ... a-emur postulare.
2. karać; animadvertere, punire
MARTIN. OP. Marg. fol. 23a : qui peccantem defendit, acrius a-ndus est, quam qui peccauit.
KodMp II p. 216 (a. 1309) : quem cum a-re censura ecclesiastica vellemus.
I.
I. powstrzymywać, oddalać,odpierać; prohibere, abducere, repellere.
Syn.
prohibere ( *CodEp I p. 454, a. 1498) , propugnare ( ArHist X p. 368, a. 1564).
2. wykluczać,wyłączać,nie dopuszczać; secludere, eximere, removere.
N.
α. frigus a corpore (de vestibus DŁUG. Op. p. 20 ).
β. eccl. de excommunicationis poena ab ingressu ecclesiae ( StSyn VI p. 27, a. 1416) , templis atque altaribus ( ROYZ. 1 p. 7 , v. 95).
Constr. ad
1—2: aliquem a. abs. b. sq. ab. c. sq. abl. separationis. a. sq. ne. e. sq. ex :
StPPP I p. 370 (a. 1279) : de spuriis (i. e. nothis ) et arte lusoria e domibus sacerdotum a-ndis.
Cf. Th. II 444, 69 sq. f. sq. per :
StSyn IV p. 97 (a. 1420) : a quibus omnibus officiis dicti scismatici per censuram ecclesiasticam a-antur.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)