Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AMPLUS

Gramatyka
  • Formyamplus
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -a, -um
  • Część mowyprzymiotnik
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. de magnitudine ac spatio: wielki,obszerny, rozległy
    • 2. de numero: liczny, obfity
      • α. + anni a-iores starsze lata
      • β. + ad (in) a-ius coraz bardziej
      • γ. + pro a-iore summa pecuniae) za wyższą cenę
  • II. transl.
    • A.
      • 1. wielki, silny
      • 2. trwały, mocny
      • 3. hojny, szczodry
      • 4. wspaniały, okazały
    • B. de hominibus: znaczny, znakomity
    • C. rhet. rhet. wzniosły, okazały (o stylu)
    • D. + a-ior gorszy
    • E. w szerokim znaczeniu, szeroko pojęty

Pełne hasło

AMPLUS, -a, -um
  • F.
  • Th.
  • S.
  • BJ.
I. propr.
1. de magnitudine ac spatio: wielki,obszerny, rozległy; spatiosus, vastus, late patens.
Syn.
diffusus ( Lites I p. 113, a. 1339) , distentus ( WAPOW. Chr. p. 21 ).
2. de numero: liczny, obfity; copiosus, multus.
N.
α. anni a-iores starsze lata; aetas maior
DŁUG. Op. p. 115 : in annos a-iores perveniens.
β. ad (in) a-ius coraz bardziej; magis
KodMp II p. XLIX (a. 1317) : cupientes bona nostri monasterij indesignanter augeri et in a-ius excrescere.
Ib. III p. 11 (a. 1334) : qui sumptus si aliqualiter ad a-ius se extendet.
Cf. AMPLE III.
γ. pro a-iore (sc. summa pecuniae) za wyższą cenę; maiore pretio
DŁUG. LibBen I p. 499 : villa arendatur pro duobus sexagenis, aliquando pro a-iori.
II. transl.
A. de rebus
1. wielki, silny; magnus, vehemens (de eis, quae ad animi motus spectant).
2. trwały, mocny; firmus, robustus.
3. hojny, szczodry; liberalis, largus, benignus
CodVit p. 468 (a. 1420) : non licuit serenitati vestre (sc. Sigismundo regi ) ipsis (sc. Cruciferis ) tam a-am super terris nostris ferre sentenciam.
4. wspaniały, okazały; splendidus, magnificus.
B. de hominibus: znaczny, znakomity; insignis, illustris.
N. superl. titulum procerum
URSIN. fol. 22a : pontifici ... summo scribentes ... eum sanctissimum, beatissimum, a-issimum appellabimus.
GIEŁCZ. p. 1 : patrone a-issime.
C. rhet. wzniosły, okazały (o stylu); sublimis, grandis (de elocutione).
Syn.
inflatus ( DŁUG. Hist. V p. 248 ).
D. singulare: a-ior gorszy; peior
DŁUG. Hist. II p. 5 : ad ... vilem ... conditionem te marito redacta sum ... ad a-iorem (v. l. peiorem) ... cum prole ex te suscepta redigenda.
E. w szerokim znaczeniu, szeroko pojęty; latiore significatione acceptus
GIEŁCZ. p. 68 : relatiuum ampliari ultra suum antecedens ... potest intelligi quantum ad a-am suppositionem, ita scilicet quod relatiuum posset pro aliquo respectu alicuius vel aliquarum temporis differentiarum supponere.
GŁOG. Hisp fol. 13b : dicitur ... ampliatio quasi a-a terminorum suppositio.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)