Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ABSOLUTE

Gramatyka
  • Formyabsolute
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana
  • Część mowyprzysłówek
Znaczenia
  • I. ostatecznie,nieodwołalnie,definitywnie
  • II. całkowicie,w pełni, w ogóle
  • III.
    • 1. wyłącznie, jedynie, pominąwszy innych (lub inne rzeczy)
    • 2. osobno
  • IV. bezwarunkowo, bez żadnych ograniczeń,bez zastrzeżeń,zdecydowanie, kategorycznie,po prostu
  • V. phil. math. gram. phil., math. et gram. t.t. absolutnie,niezależnie, w oderwaniu od innych rzeczy, bez żadnych określeń

Pełne hasło

ABSOLUTE adv.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
I. ostatecznie,nieodwołalnie,definitywnie; eo modo, ut mutari aut revocari non possit
Tom. III p. 38 (a. 1514) : nolumus tamen, ut a-e aliquid fiat, nisi prius experiamur, quod in ea re equum futurum sit.
II. całkowicie,w pełni, w ogóle; plene, ex toto, omnino
KodWp I p. 123 (a. 1232) : ab omnibus iuribus nobis spectantibus ... a-e liberamus.
StSyn III p. 60 (a. 1302) : hos casus ... volumus ... ipsos ad nos precise et a-e remitti.
KodPol II p. 766 (a. 1385) : quantitate ... pecuniarum ... persoluta ... terram Cuyavie predictam a-e et sine difficultate ... regine ... resignare et restituere tenebimur.
N. locut.
alicui aliquid libere et a-e dare, possidendum conferre oddać komuś coś na nieograniczoną i zupełną własność; liberam et plenam possessionem alicuius rei alicui concedere
LeubUrk p. 39 (a. 1203) : centum mansos ... dicto monasterio ... dedimus libere et a-e.
KodMaz(K) p. 328 (a. 1230) : nobilis vir Iacobus ... villam ... ecclesie Mechouiensi ... libere et a-e hereditario iure ... contulit possidendam; in aliquem a-e et sine dolo compromittere
całkowicie i szczerze powierzyć komuś polubowne załatwienie sporu; alicui pacem conciliandam plene et sincere committere
Dogiel IV p. 88 (a. 1412) : quomodo ... in ... Sigismundum ... regem ... de alto et basso, a-e et sine dolo compromiserimus.
CodEp II p. 65 (a. 1414) : damus ... mandatum ... ad compromittendum ... in ... papam ... de alto et basso, a-e et sine dolo.
III.
1. wyłącznie, jedynie, pominąwszy innych (lub inne rzeczy); aliorum ratione neglecta, tantum modo
CodSil X p. 44 (a. 1294) : advocato … unam tabernam a-e nullis coadiunctis aliis officinis ... vendidimus.
KsgŁawKr p. 58 (a. 1370) : Johannes Knur viginti marcas ... uxori sue ... resignavit a-e pre omnibus pueris.
2. osobno; separatim
KsgRachKr p. 78 (a. 1325) : Henemannus ... XL marcas grossorum a-e et in antea, ante omnem diuisionem dedit.
IV. bezwarunkowo, bez żadnych ograniczeń,bez zastrzeżeń,zdecydowanie, kategorycznie,po prostu; [sine adianctione, certo, simpliciter]
ArPrawn I p. 14 (a. fere 1400): expressit idem impetrans false et dolose in eadem commissione a-e, quod persone habitantes in parrochia ... locuntur Theutonicale.
Ib. X p. 482 (a. 1416) : Jaszco ... de Bodzanow ... debet restituere ... pueris ... 50 capecia de frumentis siliginis a-e in melioribus fructibus.
Visit. p. 265 (a. 1511) : quamvis sint granicies, tamen homines ... a-e intrant mericas ecclesiae et excidunt ipsas.
V. phil. , math. et gram. t.t. absolutnie,niezależnie, w oderwaniu od innych rzeczy, bez żadnych określeń; in opp. ad relativum
ALBERT, p. 85 (a. 1482) : motus deferentis epicyclum, in se a-e consideratus, de facto uniformis est.
GIEŁCZ. p. 112 : ablatiuus ... a-e positus.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)