Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ABRE-1

Gramatyka
  • Formyabre, nuntio, abrennucio, abrenuccio, abrenuncio, abrenunctio,
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. wyrzekać się, zrzekać się prawa do rzeczy jakiejś lub czynności (bez zaznaczenia na czyją korzyść)
    • 1. act.
    • 2. refl.
    • 3. dep.
  • II. z zaznaczeniem, względem kogo zrzeka się pretensji majątkowych
    • 1. act.
      • a. + alicui
      • b. + aliquem
    • 2. refl.
      • a. + alicui
      • b. + aliquid alicui
      • c. + alicui de ali qua re
      • d. + contra aliquem ab aliqua re
  • III. + se de aliquo wyrzekać się kogoś
  • IV. zaprzeczyć prawa posiadania

Pełne hasło

AB-RE-NUNTIO s. ABRENNUCIO s. ABRENUCCIO s. ABRENUNCIO s. ABRENUNCTIO -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
iur. t.t.
I. wyrzekać się, zrzekać się prawa do rzeczy jakiejś lub czynności (bez zaznaczenia na czyją korzyść); renuntiare alicui rei vel actioni,reicere aliquid (non addito, cui ea res ceditur).
1. act.
Constr. :
a. alicui rei.
b. aliquid
KodMp II p. 231 (a. 1315) : omne ius aduocacie, quod habuit ... a-vit.
KodWp III p. 583 (a. 1386) : hereditatem cum omni iure ... et dominio inibidem totaliter a-ntes.
c. aliqua re
KodWp II p. 429 (a. 1329) : a-ntes omni iure impeticionis, quod eis competere in ea (sc. villa ) videbatur.
d. ab aliqua re
StPPP VIII p. 555 (a. 1398) : ab omnibus litteris ... in perpetuum recessit et a-vit.
Ib. p. 905 (a. 1400) : totam aream ... Nicolao ... donantes in totum resignarunt, a-ntes perpetuo ab eadem.
e. super aliqua re
KodWp V p. 194 (a. 1411) : super quibus (sc. scultetia et hereditate ) idem ... scultetus suique successores ... plane ... a-ant.
f. pro aliqua re
AGZ XIX p. 63 (a. 1487) : pro quibus ([sc. omnibus bonis paternalibus et maternalibus) ] ipsa perpetue a-at.
g. c. inf.
ZabDziej I p. 172 (a. 1518) : supradicti a-verunt nichil habere in dicto agro.
ArPrawn I p. 295 (a. 1551) : aliis ... remediis iuris, quibus se niti ac defendere ... talis pars non vult et a-at.
h. abs.
AGZ XVIII p. 471 (a. 1504) : Elizabeth ... recognovit, quia sibi satisfecit pater ... et iam a-vit et silencium sibi imponit.
2. refl. se.
Constr. :
a. alicui rei
StPPP VI p. 137 (a. 1518) : Iohannes ... a-vit se iuri, liti et causae.
b. aliqua re
KsgMaz I p. 9 (a. 1401) : Glowna cum pueris ... se a-vit hereditate.
PP V p. 63 (a. 1427) : mater ... debet se dotalicio a-re.
c. ab aliqua re
StPPP VIII p. 120 (a. 1386) : ab omnibus hereditatibus se a-vit.
KsgMaz I p. 168 (a. 1415) : ab eisdem (sc. sexagenis ) se a-vit wlgariter «wyrzekl so».
AGZ XII p. 311 (a. 1466) : iam se Elizabeth a dictis bonis a-vit alias «wyrzeklasscha» perpetue.
AGZ XVI p. 122 (a. 1475) : Zuzanna debet se a-re alias «odpyszacz» a patrimonio et matrimonio.
d. de aliqua re
PP III p. 52 (a. 1436) : ideo se de eisdem (sc. bonis ) a-vit wlgariter «virzecla» perpetue.
AGZ XVIII p. 10 (a. 1469) : Stanislaus obligatus est ... uxorem suam ... statuere ... que debet se a-re alias «vyrzecz» de bonis paternis et maternis, quod sibi satisfactum est pro omnibus.
AGZ XIX p. 345 (a. 1469) : Heduigis ... de eisdem (bonis sc. ) perpetue se a-vit vlgariter «wyrzekla».
Ib. XVIII p. 97 (a. 1475) : Katherina unacum filio suo ... Andrea ... se de ... villa Thatharskye in perpetuum a-verunt alias «so sya wyrzekly».
e. ex aliqua re
ZabDziej IV 1 p. 40 (a. 1550) : ex qua (domo sc. ) iam se ipsum a-vit, nichil in eadem ... sibi proprietatis ... relinquendo.
f. pro aliqua re
StPPP VIII p. 236 (a. 1388) : habet se a-re pro hereditate, que ad ipsum... de iure pertinebat.
Ib. p. 329 (a. 1389) : et pro dotalicio suo, quod super ipsam hereditatem fuit ei asignatum, pro ipso se a-uit.
g. c. inf.
KodMp III p. 234 (a. 1369) : ipsos fratres germanos se a-uit nullo iure penitus impedire.
Ib. I p. 388 (a. 1375) : se a-ns ad ipsa amodo habere aliquam iurisdiccionem.
h. sq. quod
ArPrawn VIII p. 62 (a. 1396) : Helena a-uit se, quod non debet citare pueros ... pro wano.
AGZ XI p. 31 (a. 1427) : que virgines ... se a-verunt, quod nullam pertinendam habere videntur ad agrum.
i. abs.
StPPP XI p. 4 (a. 1466) : Tokarzowycz recognovit, quod vendidit arvipirium Nicolao ... et iam sibi solucio ... facta est ... et a-vit se in eternum.
Ib. IX p. 206 (a. 1522) : stans coram iure ... a-at se semetipsa et recessum ffecit.
3. dep.
Constr. :
a. aliqua re
KsgMaz I p. 58 (a. 1406) : coram nobis Machna et Suochna ... sunt a-te parte patrimonii.
b. ab aliqua re
KodWp III p. 704 (a. 1397) : nos totusque conventus sororum nostrarum ... consules ... nullo strepitu iudicy ... pro aliqua dacione sepi alloqui ... debeamus et ab hys omnibus volumus a-ri.
c. de aliqua re
PP VI p. 77 (a. 1432) : Anna ... recognouit, quia ... germani sui ... pro omnibus portionibus paternis ... sibi satisfecerunt … qua satisfaccione recepta de eisdem portionibus est a-ta.
KsgMaz III p. 204 (a. 1436) : Katherina ... coram iudicio personaliter constituta a-ta est de sua porcione bonorum.
d. c. inf.
ZabDziej I p. 192 (a. 1524) : Zophia accipiens hanc finalem solutionem partis sue a-ta est nichil habere.
e. abs.
StPPP VII p. 248 (a. 1544) : successio non transit super sorores germanas post sororem germanam mortuam, quae esset iam exdotata et a-ta.
II. z zaznaczeniem, względem kogo zrzeka się pretensji majątkowych; addito,cui bonorum iure ceditur.
1. act.
a. alicui
AGZ XVIII p. 300 (a. 1491) : si non statueret suam coniugem ad a-ndum fratribus suis etc.
b. aliquem
AGZ XVIII p. 420 (a. 1500) : Katherina ... recognovit, quia ... pater suus germanus sibi satisfecit de omnibus bonis ... racione cuius ipsum a-at.
2. refl. se
a. alicui
AGZ XIX p. 137 (a. 1502) : Zophia debet se a-re alias «wyrzecz» ... Ioanni ... heredi filiastro suo germano.
StPPP VIII p. 426 (a. 1397) : partem ville ... in personam ... Andree ... debet condescendere ... ac se eidem a-re.
b. aliquid alicui
PrPol p. 128 (a. 1398) : Hanka fassa se a-sse (ed. ubrenunciasse) totas partes hereditatis matrimonialis... suo patri.
c. alicui de ali qua re
AGZ XIX p. 420 (a. 1494) : Elizabeth ... de ... bonis ... se obdicat et a-at sibi Nicolao et suis successoribus.
Ib. XVIII p. 359 (a. 1495) : de quibus (sc. bonis ) se perpetualiter prefatis fratribus ... a-at.
d. contra aliquem ab aliqua re
PrPol p. 128 (a. 1395) : a-vit se a tota parte sua maternali hereditaria contra ... patrem et contra fratres.
III. se de aliquo wyrzekać się kogoś; aliquem abdicare
MazZHerb p. 64 (a. 1468) : de tercio filio se a-vit.
IV. zaprzeczyć prawa posiadania; negare alicui ius esse aliquid possidendi
AGZ XIV p. 3 (a. 1440) : Nicolaus ... vero a-vit alias «odmawyl» possessioni Oschany dicens, quod Iohannes ... nichil habet in eadem possessione ... sed ego.
StPPP IX p. 229 (a. 1532) : omne ius ... inscribit ... filio suo, a-ndo a prefata donacione omnes filias suas.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)