Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EXSPIRO

Gramatyka
  • Formyexspiro, expiro
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. exstingui,perire, finiri,evanescere, vim perdere
    • 1. abstr.+ virtutum robore securitate, annis aliquot; arenda constitutione conventu damno dilationibus fine solutionis pecunia
    • 2. concr.
  • II. spiritum exhalare,exstingui, mori.

Pełne hasło

EXSPIRO s. EXPIRO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • L.
  • N.
[pass. pro act.
StPPP VIII p. 818 (a. 1400) : longum tempus est exspiratum.
JusPol p. 350 (a. 1496) : libertas non videbitur expirata esse.
CapSl p. 6 (a. 1521) : cursus temporis et gesta sunt expiranda].
ap. nos occurrit solummodo intrans. et transl.
I. (de rebus) skończyć się, wygasnąć,upłynąć, stracić moc; exstingui,perire, finiri,evanescere, vim perdere
1. de abstr. ., v. gr. virtutum robore sim., securitate, sed praec. de tempore et rebus, quae in tempore fiunt, v. gr. annis aliquot; arenda ( ArHist X p. 212, a. 1551) , constitutione ( ArPrawn VI p. 164, a. 1554) , conventu ( Tom. XIV p. 297, a. 1532) , damno ( KsgMaz III p. 129, a. 1435) , dilationibus ( ZabDziej II p. 494, a. 1488) , fine solutionis ( AGZ XI p. 353, a. 1450 ; simili sensu pecunia :
KodMp III p. 102 (a. 1354) : quibus ... elapsis et e-tis annis ... e-bit illa pecunia et defalcabitur) induciis, treugis (
DŁUG. Hist. I p. 560 ) , iudicio (syn. finiri : ArPrawn X p. 353, a. 1412), libertate ( KodPol I p. 88, a. 1265 et saepe; simili sensu de annis libertatis: KodWp I p. 394, a. 1272 et saepius), ), officio ( KOMOR. p. 336 ) , praescriptione ( StPPP VIII p. 631, a. 1399 et saepius), servitio ( AKapSąd III p. 380, a. 1500).
2. de concr.
Constr.
a. sq. abl.
KADŁUB. p. 188 : prius legatum virtute posterioris e-at.
b. sq. ab et per :
AKapSąd II p. 567 (a. 1452) : a quo laxativo e-vit per infectionem dicti laxativi.
c. sq. ex. d. sq. in c. abl.
StPPP VIII p. 379 (a. 1396) : terminus iuris e-bit in festo ... Sebastiani.
AKapSąd II p. 750 (a. 1510) : ex quo vulnere in X horis e-vit.
Ita saepius.
II. (de hominibus) wyzionąć ducha, umrzeć; spiritum exhalare,exstingui, mori. Eodem sensu trans. vitam (semel in MPH VI p. 605, saec. XV ex.) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)