- F.
- Th.
- Bl.
- Dc.
- B.
- L.
- A.
- H.
- Ha.
- N.
- K.
I.
concr.
A.
(de animantibus) wyjście, wyjazd; profectio, discessus.
N.
α.
non exitus
(e
Pol.
) i. e. facultas exeundi adempta
APozn II p. 27 (a. 1472) : absque omni excusacione et sub non e-u de prethorio nostro ... librum presentem ... dare ... tenetur. .
β.
constr.
sq.
gen.
CorpJP IV p. 154 (a. 1525) : equites ... a tempore e-us domiciliorum suorum regio stipendio ... milita bunt (cf. Dogiel IV p. 229 et Tom. VII p. 231). Occ.
1.
napad; incursio
AGZ XIII p. 230 (a. 1447) : tu veniens cum duobus ... combusisti michi duos arthcamos (cf. supra I 796,38 sqq. ) feni alias «stogi» ... et eodem e-u combusisti sibi brazeatorium.
2.
opuszczenie (wsi) przez chłopa; actus (vicum) deserendi (de colono)
AGZ XIV p. 474 (a. 1456) : Swynka dominam Heduigim debet intimare alias «obeslacz» post e-um alias «po viprowadzenyv».
3.
(de apibus) wyrojenie się; actsu examinandi
CorpJP III p. 443 (a. 1519) : et introitus et e-us apum ita fiat et inveniatur, sicut in foro condictatum est.
B.
de rebus
1. viae
a.
rozstaje, skrzyżowanie;
compitum
PreussUB I 2, p. 399 (a. 1294) : equites ... de predicto exercitu venerint ... ad vias et e-us viarum perlustrandum.
RFil XXV p. 142 (saec. XV ex.) : ad e-us (sc. viarum, cf. Vlg. Matth. 22, 9 )«na rozdzal albo na krzyzowe drogy».
b.
wylot; pars extrema
KodTyn p. 258 (a. 1431) : ab angulo praedicto usque ad e-um viae dictae «wąwóz».Cf. infra 4.
2.
droga dla bydła; via, qua pecora aguntur
LibBenP p. 245 (a. 1493) : et ibi tenentur adiuvare plebanum cmethones in Drozyn sepire e-us alias «szcziegna» propter sua peccora.
StPPP XI p. 94 (a. 1520) : receperunt ... triginta marcas ... pro agro iacente inter agrum Wangl et penes e-um alias «skotnicza».
3.
brama wyjściowa;
fores.
4.
skraj; pars extrema
PP VI p. 12 (a. 1429) : eundo directe per rywlum ... usque ad congeriem lapidum in e-u silue existentium.
5.
a.
źródło; fons, origo.
Syn.
initium (
KodMp III
p. 213, a. 1368).
b.
ujście;
ostium
PommUrk V p. 163 (a. 1314) : procedendo ad e-um fluminis Yne, ubi nomen suum perdit.Inde (de aqua) opadnięcie; descensus
KodWp V p. 478 (a. 1429) : quod stagnum ... Abraham ... quolibet ... anno resoluere ... et aggerem fodere potest, post e-um aque ad duas hebdomadas piscabit.
6.
a.
pecuniarum
rozchód; pecunia expensa, sumptus
Theiner II p. 18 (a. 1418) : introitus quam e-us pecuniarum ratione denarii beati Petri.
b.
iur. opłata należna właścicielowi wsi za opuszczenie jej przez chłopa; pecunia, quae domino vici pro homine vicum deserente debebatur
AGZ XIII p. 394 (a. 1462) : procurator ... Nicolai ... recognovit, quia hominem Cuszma ... de quarta parte aree libere dimisit et e-um alias «vychod» recepit.
Ib. p. 437 (a. 1464) : tu hominem ... de villa tua ... ad nostram villam ... dimittere non vis ... et e-us alias «vychod» tibi dabatur et tu recipere noluisti.
Dicitur
II.
abstr.
1.
wyjście z jakiejś trudnej sytuacji;
ratio sese aliqua difficultate explicandi.
2.
wynik;
eventus.
3.
koniec, kres; finis, terminus.
4.
śmierć,zejście z tego świata; mors,obitus.
5.
(temporis) upływ, przemijanie; defluxus, decursus
ZapSądWp p. 166 (a. 1403) : post e-um annorum puerorum vbique transient iuramento facto.
*SSrSil IX p. 183 (a. 1466) : papa exspectato ... octoginta dierum e-u ... nostros … subditos ab omni subjectionis nostre vinculo ... absolvit.
III.
phil. przejście z jednego stanu w drugi;
transitus, permutatio
WROCŁ. Epit. fol. c IIb : motus capitur ... vno modo generaliter pro quocumque e-u de potentia ad actum.
Id. EpitConcl fol. p Vb : gratia est diuine misericordie donum, per quod bone voluntatis fit e-us in opus.
GOST. Th. fol. i Va : secundo modo accipitur generatio prout est e-us de non esse.