- F.
- Th.
- S.
[act.
pro pass. infra 28 nisi typothetae error subest.]
I.
propr.
wałęsać się,zwł. (o duchownych) opuszczać właściwe miejsce pobytu (klasztor, diecezję itp·); vagando circumferri, praec.
eccl. propriam sedem (monasterium, dioecesim sim.) deserere
AConst
p. 123 (a. 1279) : monachi ... consueverunt extra septa sui monasterii ... e-ri.ArHist XII
p. 323 (a. 1348) : si ipsum fratrem permitterem per seculum dampnabiliter e-ri.AGZ III
p. 88 (a. 1390) : archiepiscopus ... extra dictam diocesim ... e-atur.
Opp.
in propria domo manere (
MARTIN. OP. Serm.
p. 422 nlb. ).Occ.
a.
posunąć się, pojechać; progredi, procedere, proficisci
Tom. IX
p. 250 (a. 1527) : Ferdinandus quidem rex eum usque eo ([i. in aulam caesaris) ]e-tum esse jam pridem scit.
b.
napadać; incursiones facere
GALL
p. 114, 14 : ex ea die Pomorani ...non sunt ausi ... per Poloniam e-ri.CodEp II
p. 387 (a. 1439) : si ... in Bohemia aliquis ex subditis adiutoribus ... nollet includi, sed insolenciis et aliis insultibus ad modum guerre hac treuga durante voluerit e-re, extunc alia pars illum invadere possit.
c.
sq.
extra
cf.
et
*Theiner I
p. 579 (a. 1356) : moniales ... frequenter extra ipsa monasteria ... e-antur.
d.
sq.
per, cf.
et 15. Ita saepe.
II.
transl.
1.
(w mowie lub piśmie) wybiegać poza coś, zbaczać od czegoś, czynić dygresję; (in oratione vel scripto) certos fines excedere, a proposito digredi.
Occ.
mente
być roztargnionym;
variis cogitationibus distineri
JAC. PAR. Serm.
fol. 101b : si quis ex proposito mente e-etur, impedit orationis fructum.
Constr.
a.
sq.
abl.
KADŁUB.
p. 33 : set sinuosis longius e-ri non convenit amfractibus, ut propositi et suscepti cursus itineris debito carpatur conpendio.ArPrawn I
p. 250 (saec. XV) : ioculatorum e-ta lasciviis theatralis oracio habenis temperancie non circumscribitur.
b.
sq.
ab
c.
sq.
extra:
ZABOR. Tract.
p. 56 : his duabus partibus decursis, in quibus extra negotii materiam aliquantulum e-ti sumus.
2.
rozszerzać się, powiększać, szerzyć; diffundi, extendi.
N. de concr.
PamLit XXII-XXIII p. 4 (a. 1460) : frons in amplam e-ta planitiem, lacteo liliata colore lilio videbatur contendere.
Item de
oratione
DŁUG. Op.
p. 189 : varia ... in te resedit virtutum ... supellex, in qua facile ... posset e-ri oratio.
Constr.
a.
sq.
adv.
Inst.
p. 132 : gaudium enim, si immoderatius e-etur, leuitatem ... facile declarat.Tom. III
p. 329 (a. 1515) : hostes ... per equa et iniqua multa cum strage aguntur, cedes passim in omnes e-atur.
b.
sq.
in
c.
acc.
c.
sq.
in
c.
abl.
,
cf.
d.
sq.
eo, ut:
Tom. VI
p. 87 (a. 1522) : audio pullulare istic ... sectam Luteranam ... que si eo e-bitur, ut sacra profanis commisceantur, perpendat vestra dominatio, quo res deveniet.