- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- L.
- N.
I.
1.
objaśnić,wyjaśnić,wytłumaczyć; explanare, interpretari,explicare (v.
gr. ambiguitatem et incertitudinem, articulos obscuros et dubiosos, dubia, loca abstrusa, mysteria, quaestiones ambiguas).
2.
pokazać,wskazać,ukazać,przedstawić; ostendere,demonstrare,indicare
*CodVit p. 812 (a. 1429) : vestrae fraternitati e-bimus, ostendemus et ... modos et vias dabimus.
CodEp III p. 540 (a. 1435) : nostrum ... affectum ... vestre precaritati e-arunt.
*Ib. I 1, p. 122 (a. 1440) : quibus ... mentem nostram super viis et modis ... e-bimus.
GŁOG. Alex. II fol. g VIIIb : laus est sermo e-ns magnitudinem virtutis.Occ. a. limites sim. :wyznaczyć,wytyczyć; designare,definire
KodWp V p. 116 (a. 1408) : paries granicialis, quem scopuli in quibusdam locis et ... fluuius ... liquido e-et.
b.
odkryć (żupy); invenire (salis fodinas)
IusMet p. 209 (a. 1507) : commoditatibus bonorum mensae episcopalis ... potissimum ... in thesauris subterraneis elucidendis ... prospicere.Praec. iur. przedłożyć jakiś dokument (zwł. w sądzie), przedstawić dowody rzeczowe; litteras publicas, probationes ostendere, demonstrare (praec. in iudicio)
ArPrawn VIII p. 135 (a. 1416): Stanislaus ... suam miliciam i. nobilem originem probauit coram nobis litera regali ... et ipsam coram e-uit literam regalem ... tandem ... Stanislaus sui avi literam regalem clare ostendit.
StPPP VI p. 181 (a. 1521) : probationes propinquitatis ... per eum declaratas et e-tas.
3.
litteras
sim.
:wydać,opublikować,urzędowo ogłosić,podać do publicznej wiadomości; edere, in lucem proferre,notum facere,edicere,promulgare
AGZ VIII p. 105 (a. 1435) : si nobiles ...super advocacia ... emanarent seu e-rent literas aliquas, illas pixidarius in nichilum redigit.
CRIC. p. 135 : id opus adeptus ilico e-ndum et pro publica ... utilitate ... excudendum curavi.
ArHist X p. 377 (a. 1588) : domini e-ntes et declarantes statutum ... idem in toto approbaverunt.
II.
wykazywać,dowodzić,zaświadczać, poświadczać; declarare,demonstrare,testificari,docere, probare
AGZ V p. 173 (a. 1453) : villam ... locavit ... prout privilegium ... regis ... satis clare e-at.
DŁUG. Hist. V p. 646 : per quam reginam plurima Mathiae fraudum et dolositatum commenta... e-ta sunt.
KodUJ IV p. 53 (a. 1514) : prout ... iura seu privilegia ipsorum magistrorum universitatis id ipsum e-ant et testificant.
RHist I p. 299 (a. 1548) : instigator ... enorme crimen ... e-ns et declarans rem gestam.Praec. iur. wykazać,udowodnić,dowieść (zwł. przed sądem) słuszności swojej sprawy; demonstrare, convincere, approbare (praec. coram iudice)
KodKKr I p. 173 (a. 1325) : comes ... est confessus se vendidisse sculteciam ... e-ndo coram nobis sextum mansum in campis ... quos sibi dedit.
ArPrawn VIII p. 85 (a. 1403) : Prethslaus cupiens innocentiam suam expurgare et causam suam e-re, produxit sex nobiles.
ArHist III p. 130 (a. 1416) : volens ... suam nobilitatem e-re, sex testes ... produxit.
KodWp V p. 469 (a. 1428) : idem ... vir ... volens innocentiam suam expurgare et famam propriam ac nobilitatem e-re, produxit sex nobiles.Occ. refl. oczyścić się z zarzutów; crimine se purgare
ArHist III p. 130 (a. 1416) : Przedwogius volens ... in bona fama se e-re, sex testes ... produxit.
ArPrawn VIII p. 139 (a. 1416) : Gnewosius ... pro eadem infamia ... se clare e-uit.
RHer III p. 25 (a. 1429) : Martinus e-vit se cum suis uterinis fratribus ... de genere nobilium.