- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- B.
- L.
- H.
I.
phil.
t. t. wywołujący skutek, sprawiający, sprawczy; qui efficiendi vim habet, efficiens. Iuxta posita causalis (
BYSTRZ.
Log.fol.c IIb
), factivus (
MATTH. Rat.
p. 118
)
, perfectivus (
BYSTRZ. Top. fol. q IVb).
Constr.
a.
abs.
b.
sq.
gen.
NIC. BŁ. Serm. I p. 293 : confessio ... est e-a gratiae.
Gramm. p. 192 (saec. XV) : vinum per sui presenciam est causa e-a plenitudinis.Ita saepius. Cf. Th. V 2,127, 30 sqq.
Dicitur praec.
causa (
MatFil IV
p. 65, saec. XV
et saepius),
principium
(
ib.
et saepius; additur
simpliciter :
GŁOG. ExLog fol. 75a : fallacie ... sunt ... principia ... non quidem e-a simpliciter, sed magis defectiva),virtus ( AEG. Th. fol. B IVa).
Simili sensu
abs. loco subst.
effectivum,,
-i
n.
(
BYSTRZ. Top. fol. q IVb
:
si aliquis diffiniat ... sanitatis ... perfectiuum et e-um),
item
effectiva
-ae
f.
(
MatFil IV
p. 66, saec. XV
:
esse actualis existentiae dicitur actus essentiae vel formae per informationem et non propter aliquam e-am ipsius esse ab essentia causatam).
Occ.
extra textus
phil.
CodEp II p. 28 (a. 1400) : partes vestras in facto promocionis ... interponere velitis graciosius e-as adeo quod ... episcopus Cracoviensis dignitatem cardinalatus pertingere valeat.
DokMp II p. 49 (a. 1425) : nullo contradicente, nec... quidquam exigente quavis occasione e-a.
II.
faktyczny, rzeczywisty; qui reapse fit, verus, certus
AGZ XII p. 227 (a. 1453) : capitaneus iam dedit e-am intromissionem in Bybel ipsi Mathie.
DŁUG. Hist. IV p. 6 : obtulit ... se e-a (v. l. efficaci) interpositione pro dirimendo bello exorto ... laboraturum.
AKapSąd II p. 629 (a. 1478) : promittens ... debitorum ... e-am facere solutionem.Ita saepius saec. XV—XVI, praec. iur. , v. gr. intromissio, solutio (ut supra), item divisio (syn. realis : StPPP VI p. 432, a. 1531). Occ. ostateczny; ultimus, peremptorius
AGZ IX p. 48 (a. 1438) : partes pactum fori et contractum rite et realiter ... inter se ... fecerunt nec non fine e-o amicabiliter concluserunt.
ŹrWaw I p. 102 (a. 1492) : sacristie laborem ad e-am consummationem nequeat deducere comodose.
ZabDziej III p. 450 (a. 1497) : sibi Marco in ... Sambor administrare debent iusticiam e-am cum opidanis ibidem, omnibus dilacionibus postpositis cum eius debitoribus.Cf. EFFECTUALIS I.